20721

INSTRUMENTY W POLITYCE EKONOMICZNEJ

❖    INTRUMENTY POLITYKI EKONOMICZNEJ

>    Pewną zmienną można uznad za instrument polityki, jeśli spełnione są trzy warunki:

■    politycy mogą kontrolowad daną zmienną tj. mogą decydowad o jej wartości i mogą jej te wartośd bezpośrednio nadad podejmując odpowiednie kroki

■    powinna mied wpływ na zmienne uznane za cele polityki (skutecznośd)

■    musi byd możliwe odróżnienie danej zmiennej od innych instrumentów pod względem możliwości kontrolowania, a przede wszystkim pod względem skuteczności (niezależnośd)

>    inne ujęcie instrumentów polityki gospodarczej

■    sq to sposoby działania przedstawicieli władz, które wywołuję pożądane zachowania innych uczestników życia gospodarczego

■    sq to sposoby skutecznego wywoływania określonych zachowao lub powstrzymywania od nich.

❖    3 rodzaje polityki ekonomicznej wg Tinbergena

>    polityka ilościowa, która polega na dokonywaniu zmian wartości istniejących instrumentów (np. zmiana poziomu wydatków paostwa)

>    polityka jakościowa polegającą na wprowadzeniu nowego instrumentu bądź na wyeliminowaniu instrumentu dotychczas stosowanego bez jednoczesnego doprowadzania do istotnych zmian systemu gospodarczego (np. wprowadzenie nowego podatku lub pułapów pożyczkowych dla banków)

>    polityka reform polegającą na wprowadzeniu nowego instrumentu bądź na wyeliminowaniu instrumentu dotychczas stosowanego przy jednoczesnym doprowadzeniu do istotnej zmiany systemu gospodarczego i zasad rządzących jego funkcjonowaniem

•> reformy w sposób istotny modyfikują otoczenie instytucjonalne i obejmują:

>    nacjonalizacje i prywatyzacje majątku

>    środki służące zdefiniowaniu praw własności, a zwłaszcza stopnia publicznej i prywatnej ingerencji w działalnośd przedsiębiorstw i gałęzi gospodarki

>    strukturę systemu finansowego (np. „oddzielenie" pożyczek udzielanych na krótki okres od pożyczek średnio- i długookresowych)

>    regulacje struktury gospodarczej lub zasad prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwa (np. ustawodawstwo antymonopolowe)

❖    podział:

>    środki uznaniowe - instrumenty, którymi politycy mogą swobodnie dysponowad reagując na nowe zdarzenia w gospodarce

>    reguły - instrumenty, które działają samoczynnie bez potrzeby uruchamiania ich za każdym razem, gdy w gospodarce wydarzy się coś nowego (np. automatyczne stabilizatory koniunktury - zasiłki lub podatki)

❖    podział środków polityki ekonomicznej

>    środki bezpośrednie (parametryczne)

■    charakterystyczne dla systemów o centralnym zarządzaniu - zakazy i nakazy, jednak stosowane również w gospodarce wolnorynkowej (choroba wściekłych krów)

>    środki pośrednie

■    wywołanie określonych zachowao podmiotów poprzez poszczególne regulacje

■    podział:

E instrumenty ogólnoekonomiczne - narzędzia stosowane wobec wszystkich podmiotów gospodarczych np. podatki, oprocentowanie kredytów, regulacje dot. ochrony środowiska (ok. 2000)

2 narzędzia kształtowania podaży - stosowane w wypadku potrzeby zwiększenie podaży dóbr i usług na rynku 0 narzędzia kształtowania popytu - w celu wpływania na popyt i rozmiary pieniądza na rynku

>    deflacyjne - ich celem jest zmniejszenie popytu globalnego - polityka twardego finansowania

>    reflacyjne - stosowane gdy podaż dóbr i usług przekracza rozmiary globalnego popytu w takim stopniu, że grozi to pojawieniem się bariery popytu - polityka miękkiego finansowania

0 podejmując decyzje musimy posiadad pełną informacje o rodzaju polityki w celu E instrumenty wyspecjalizowane - stosowane w odniesieniu do jednego rodzaju polityki gospodarczej (selektywny podatek od zatrudnienia, specjalne rachunki depozytowe)

21