22031

Europejskiego Systemu Walutowego (European Monetary System - EMS). Wprowadził on europejską jednostkę walutową ECU, mechanizm wymiany i interwencji w sferze kursów walutowych, a także rozmaite mechanizmy kredytowe na rzecz banków centralnych państw uczestniczących w systemie.

II    etap. Jednolity (wewnętrzny) rynek [The Single (intemal) market]

Postanowienia Traktatu o EWG okazały się niewystarczające do stworzenia realnie funkcjonującego wewnętrznego rynku. Traktat ten skupił się bowiem na unii celnej, ustalając konkretny harmonogram dochodzenia do niej, podczas gdy inne sprawy decydujące często o swobodzie konkurencji i niezakłóconym przepływie towarów, usług, kapitału i siły roboczej zostały w nim potraktowane dość ogólnikowo. Bariery o charakterze technicznym (różnorodne normy, standardy i przepisy prawne), fiskalnym (zróżnicowane systemy podatkowe) i fizycznym (kontrole graniczne) nadal istniały, a nawet uległy wzmocnieniu w niektórych, szczególnie "wrażliwych" dziedzinach.

W tej sytuacji Komisja WE, z inicjatywy jej ówczesnego przewodniczącego Jacąuesa Delorsa, przedstawiła w 1985 r. tzw. Białą Księgę zawierającą program utworzenia rynku wewnętrznego. Przyjęcie tego programu połączono ze zmianą Traktatów założycielskich Wspólnot Europejskich, co nastąpiło przez podpisanie 17 lutego 1986 r. w Luksemburgu Jednolitego Aktu Europejskiego (Single European Act). Wszedł on w życie 1 lipca 1987 r.

Najważniejsze postanowienie Jednolitego Aktu Europejskiego dotyczy utworzenia, do końca 1992 r.. jednolitego (wewnętrznego) rynku. Zgodnie z Białą Księgą Komisji Wspólnot Europejskich, program budowy tego rynku zakładał przyjęcie i wdrożenie 282 aktów prawnych. W odniesieniu do większości kwestii dotyczących rynku wewnętrznego wprowadzono zmianę procedury podejmowania decyzji przez Radę, rezygnując z zasady jednomyślności na rzecz kwalifikowanej większości głosów. Jednolity Akt Europejski wzmocnił rolę Parlamentu Europejskiego poprzez wprowadzenie tzw. procedury współpracy, dającej Parlamentowi możliwość wywierania większego wpływu na decyzje Rady. Kompetencje Wspólnot Europejskich zostały w Jednolitym Akcie Europejskim rozszerzone na sferę ochrony środowiska oraz politykę w zakresie badań i rozwoju. Zajęto się także problematyką spójności gospodarczej i społecznej w ramach Wspólnot, tworząc mechanizmy pomocy dla krajów członkowskich o niższym poziomie rozwoju gospodarczego (powołano do życia Fundusz Spójności [Cohesion Fund] przeznaczony dla Grecji, Hiszpanii, Irlandii i Portugalii).

Program budowy jednolitego (wewnętrznego) rynku został w istotnej mierze zrealizowany zgodnie z ustalonym terminem, czyli do końca 1992 r. Do dziś brak jest jednak niektórych, przewidzianych w nim regulacji, a poszczególne państwa ociągają się z wprowadzeniem do swej narodowej legislacji niektórych ustaleń prawa wspólnotowego.

III    etap. Unia Europejska (European Union)

Cel przejścia do wyższego etapu integracji i utworzenia Unii Europejskiej został już nakreślony w Jednolitym Akcie Europejskim. Stosowna decyzja zapadła podczas szczytu w Maastricht w grudniu 1991 r. Traktat o Unii Europejskiej został podpisany również w Maastricht, 7 lutego 1992 r., a wszedł w życie - po ratyfikacji przez parlamenty narodowe i Parlament Europejski -1 listopada 1993 r.

Unia Europejska opiera się na trzech filarach. Filar I, którego podstawą jest Traktat o WE , obejmuje dotychczasową problematykę Wspólnot Europejskich uzupełnioną o nowe dziedziny, jak np. Unia Gospodarcza i Walutowa, sieci transeuropejskie, ochrona konsumentów i zdrowia, edukacja i kultura oraz obywatelstwo Unii.

Utworzony przez Traktat o Unii Europejskiej Filar II - to postanowienia z zakresu Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, a Filar III - Współpraca w Dziedzinie Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych. Filar I podlega tzw. kompetencji wspólnotowej, natomiast pozostałe dwa filary pozostają w sferze współpracy międzyrządowej. Nowa, oparta na trzech filarach struktura jest wyrazem pogłębiających się tendencji