33803

1. Geneza Europejskiego Systemu Europejskiego.

Europejski System Walutowy, European Monetary System, EMS, jest to system stabilizacji kursów między walutami krajów członkowskich Unii Europejskiej i powstał w 1979. Sprawne funkcjonowanie EMS miały zapewnić: europejska jednostka monetarna (ECU), mechanizm kursowy i system kredytowy.

Pierwsze plany utworzenia Unii Walutowej pojawiły się już w latach sześćdziesiątych. Europejski System Walutowy został powołany decyzją Rady Europejskiej 5 grudnia 1978 r. W Brukseli. Towarzyszyły mu takie pozytywne zjawiska, jak wygrane wybory przez prezydenta V. G. dEstainga (co dawało mu większą swobodę w kształtowaniu stosunków walutowych, inicjatywę integracji walutowej Wspólnoty, która miała wesprzeć pierwsze bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego w 1979 r.) oraz słabość USD. Ideą przewodnią Europejskiego Systemu Walutowego było stworzenie strefy stabilności monetarnej w Europie¹. Było to wówczas jedno z podstawowych zadań, gdyż zarówno inflacja, jak i słabość międzynarodowego systemu walutowego niekorzystnie wpływały na tempo i zasięg integracji.

Podstawowa kwestią była stabilizacja kursów walut. Wątek ten przewijał się już w poprzednich inicjatywach integrujących stosunki walutowe. Po decyzji prezydenta R. Nixona z sierpnia 1971 r. O zawieszeniu wymienialności USD na złoto, kraje Beneluksu wystąpiły z inicjatywą stabilizacji walut, lecz nie mogły pozyskać dla tego projektu innych partnerów ze Wspólnoty. W praktyce inicjatywa ta ograniczyła się dla krajów Beneluksu i stanowiła wstępną wersję „ węża" walutowego (wąż był mechanizmem utrzymywania pod kontrolą wahań kursów walut państw EWG). Wąż utrzymał się w tunelu jedynie kilka miesięcy - do czasu kryzysu naftowego, który spowodował wzrost stopy inflacji i kłopoty w równoważeniu bilansów płatniczych. Wywarło to znaczący wpływ na kształtowanie się kursów walutowych. Zmiany parytetów walut uczestników węża walutowego unaoczniły wyraźnie potrzebę bliższej współpracy walutowej. Niezbędne stały się konsultacje i interwencje walutowe oraz koordynacja polityki pieniężnej i gospodarczej. Rozpowszechniona była świadomość niezbędności daleko idącej przemiany stosunków walutowych. Są to motywy powołania Europejskiego Systemu Walutowego. Nie ma zgodności co do oceny charakteru motywów powołania systemy walutowego. Niektórzy autorzy twierdzą, że podstawowym motywem były względy ekonomiczne, zwłaszcza ustanowienie jednostki walutowej, która reprezentowałaby waluty krajów członkowskich². Inny autor uważał, że powołanie ESW było motywowane względami politycznymi³. ESW w swojej początkowej fazie był „ulepszonym wężem walutowym" (odchylenia wynosiły 2,25

2

1

   Commission of the European communities. The European Monetary System — Commentary, Documents. "European Economy", Bmssels 1979, nr 3. Należy dodać, że Radę Europejską twarzą szefowie państw i rządów na spotkaniach na szczycie.

2

   W. Hallstein, Die Europdische Gemeinschaft, Dusseldorf - Wien 1979, s. 180.

3

   P. Coffey. The European Monetary System — Past. Presem and Futurę, Dordrecht 1987.