22292

Wykład 1 - 08.10.2012r.

EGZAMIN - test 40 pytań; czas: lh; brak przedterminu ustnego; „0" na ostatnim wykładzie (łatwiejsze pytania); na egzamin obowiązuje materia wykładowa.

POJĘCIE ZASADY USTROJOWEJ

Zasady ustrojowe nazywane raczej zasadami konstytucyjnymi lub ideami przewodnimi w Konstytucji to przeważnie ideały wywodzące się z filozofii politycznej, w którym stopniowo od końca XVIII w. nadawano rangę przepisów konstytucyjnych. Można mówić o tych ideałach, które mają charakter instrumentalny i zostały one stworzone przez prawników, a należą do nich: monteskiuszowska zasada podziału władzy lub stworzona przez liberalizm niemiecki zasada państwa prawnego oraz o tych zasadach, które mają charakter materialny, a rdzeniem ich treści są poglądy czysto filozoficzne. Do tych ostatnich należą np. zasada suwerenności narodu, zasada wolności człowieka, zasada równości oraz zasada sprawiedliwości. Różnica pomiędzy zasadami instrumentalnymi a zasadami materialnymi polega na tym, że te pierwsze są środkiem do osiągnięcia celów definiowanych poprzez zasady materialne. Mówiąc inaczej, współczesne państwo demokratyczne może obyć się bez niektórych zasad instrumentalnych, takich na przykład jak podział władzy lub zasada jednolitości państwa. Nie można jednak nazwać demokracją kraju, który przestrzega tylko zasad instrumentalnych, nie szanując przy tym zasad materialnych, a w szczególności wolności, równości i sprawiedliwości.

Zasady instrumentalne są niejako narzędziami.

Zasady ustrojowe są przede wszystkim przepisami.

PRZEPISY PRAWA W KONSTYTUCJI:

-    zasady ustrojowe

zwykłe normy w Konstytucji

Zasady prawa mają bardziej ogólny zakres normowania. Oznacza to, że:

-    adresowane są do szerszego kręgu podmiotów niż zwykłe normy konstytucyjne

-> art. 13 Konstytucji: adresowany do obywateli, sądów, TK, prokuratora; ma większą liczbę adresatów; kierowany także do cudzoziemców -> art. 96 Konstytucji: zwykła norma

art. 97 Konstytucji: norma zaadresowany tylko do władzy ustawodawczej

-    zasady ustrojowe charakteryzują się często tym, że wynika z nich więcej wzorców postępowania niż w przypadku zwykłych norm konstytucyjnych. Jest to efektem tego, że w praktyce stosowania przepisów Konstytucji do interpretacji zasad nie wystarczy tylko wykładnia językowa, ale także wykładnia doktrynalna oraz systemowa. Współcześnie mówi się więc, że część ogólna prawa konstytucyjnego staje się literaturą. Oznacza to, że wzorce jakie wnioskuje się z zasad są efektem poglądów doktryny prawa konstytucyjnego, którą często wykorzystuje orzecznictwo sądów konstytucyjnych. Przykładem jest tutaj wykorzystanie doktryny Klausa, Sterna oraz Leona Fullera dla wyjaśnienia ładunku normatywnego zasady państwa prawnego.

Prawo jako literatura zbliża się w ten sposób do założeń hermeneutyki prawniczej lub wykładu Pisma Świętego przez najwyższe instancje kościelne.

art. 137 Konstytucji - przepis zwykły - wyłącznie wykładnia językowa, a do zasad wykładnia językowa nie wystarczy, trzeba sięgnąć do doktryny

-    zwykłe normy w Konstytucji mają charakter konkluzywny, są definitywne. Polega to na tym, że uznaje się, iż norma jest przestrzegana jeżeli adresat tej normy wypełni wszystkie wzorce wynikające z jej dyspozycji

art. 122 ust. 1 Konstytucji: przestrzegana w momencie wypełnienia wszystkich dyspozycji

-    zasady ustrojowe mają charakter optymalizacyjny, są niedefinitywne. Adresat może wypełnić tylko niektóre dyspozycje wynikające z ustawy, aby była ona przestrzegana.

-> art. 4 Konstytucji: przestrzegamy, mimo że nie wypełniliśmy wszystkich dyspozycji