2383

zdolność prawną od chwili powstania do momentu likwidacji. Zdolności prawnej nie można się zrzec, nie można jej ograniczyć, nie można przenieść na inną osobą. Zdolność ta powstaje z mocy prawa.

Zdolność do czynności prawnej prawo do samodzielnego dysponowania swoimi uprawnieniami, a także prawo do nabywania praw i zaciągania zobowiązań.

Rodzaje zdolności do czynności prawnej:

pełna zdolność do czynności prawnych ma osoba pełnoletnia, może utracić tą zdolność tylko w wyniku ubezwłasnowolnienia całkowitego, ograniczoną zdolność mają osoby pomiędzy 13-18 rokiem życia oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo. Do ważności czynności prawnych zawartych przez osobę z ograniczoną zdolnością, potrzebna jest zgoda przedstawiciela ustawowego (rodzice, opiekun). W razie zawarcia umowy przez taką osobę bez zgody przedstawiciela ważność takiej umowy zależy od potwierdzenia umowy przez przedstawiciela ustawowego, bądź samą osobę ograniczoną w zdolności po uzyskaniu przez nią pełnej zdolności do czynności prawnych. Ważność tej umowy zależy czy przedstawiciel ustawowy potwierdzi tą umowę lub czy same dziecko ją potwierdzi.

Umowa zawarta w tych warunkach nie jest od razu nieważną, a jedynie jest tzw. czynnością niezupełną, gdyż jej ważność zależy od potwierdzenia umowy. Umowa traci ważność w momencie odmowy potwierdzenia, bądź upływu terminu do jej potwierdzenia, wyznaczonego przez kontrahenta osoby, które ma ograniczoną zdolność. Osoby takie nie mogą dokonać tzw. jednostronnych czynności prawnych, gdyż taka czynność z mocy prawa jest nieważna, nie można jej potwierdzić, np. sporządzenie testamentu. Osoby te mogą zawierać umowy bez zgody przedstawicieli ustawowych, gdy chodzi o umowy powszechnie zawierane w drobnych bieżących sprawach życia codziennego. Osoba ta może rozporządzać bez zgody przedstawiciela ustawowego swoim zarobkiem oraz przedmiotami nabytymi za ten zarobek.

Brak zdolności do czynności prawnych mają te osoby fizyczne, które nie ukończyły lat 13 i ubezwłasnowolnione całkowicie. Czynność prawna dokonana przez taką osobę jest bezwzględnie nieważna, brak możliwości jej potwierdzenia przez przedstawiciela ustawowego. Osoby te mogą zawierać umowy w drobnych sprawach życia codziennego. Są one ważne, chyba, że pociągają one za sobą rażące pokrzywdzenia takiej osoby.

Ubezwłasnowolniona całkowiciemoże być osoba fizyczna, która ukończyła lat 13 o ile wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych (pijaństwo, narkomania) nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem. Przedstawicielem ustawowym takiej osoby jest opiekun (rodzic). Ubezwłasnowolnienie to obowiązuje do momentu jego uchylenia lub zmiany na częściowe ubezwłasnowolnienie. Osoba ta nie może zawrzeć małżeństwa.

Ubezwłasnowolniona częściowo może być osoba pełnoletnia, z tych samych przyczyn jak ww., jednak, że stan danej osoby wskazuje na to, że osobie tej jest jedynie potrzebna pomoc do prowadzenia jej spraw. Skutkiem ubezwłasnowolnienia jest ograniczona zdolność do czynności