3700546431

WSTĘP 11

przedstawia dzieje filozofii polskiej od jej powstania do końca XX w. i nie ma ambicji syntezy całego przedmiotu. Przyjmujemy periodyzację zgodną z wyżej wskazaną. Poszczególne rozdziały opracowali: I, V, VII, IX, X, XII - Jan Woleński, II, III, IV, VI, VIII, XI - Jan Skoczyński. Części w ramach rozdziałów są zorganizowane wokół działów filozofii, wybranych problemów lub grup środowiskowych, natomiast poglądy poszczególnych filozofów omówione są w ramach szerszych całości tematycznych, w tym obejmujących środowiska (jedynie rozdział X jako tematycznie zwarty nie ma podziału na mniejsze jednostki). Początkowo zamierzaliśmy nadać całości postać jednolitą z punktu widzenia stylu, właściwości formalnych czy sposobów wykorzystywania źródeł. Okazało się jednak, że nasze podejście do tych kwestii jest na tyle różne, iż uniformizacja byłaby nader uciążliwa i czasochłonna. Chociaż konsultowaliśmy wzajemnie każdy rozdział, ostateczna odpowiedzialność rozkłada się wedle wykazu autorstwa poszczególnych rozdziałów.

Nasze własne badania nad historią filozofii polskiej dotyczyły (i nadal tak jest) określonych obszarów, a ich suma w żadnej mierze nie wyczerpuje całości. Stąd musieliśmy potraktować niniejsze opracowanie jako wyzwanie do wkroczenia także na tereny historyczne, co do których nie jesteśmy specjalistami. Podjęliśmy je m.in. dlatego, że seria, w której ukazuje się nasza książka, ma charakter mniej lub bardziej elementarnych wprowadzeń do rozmaitych działów historii filozofii. To umożliwia nam zachowanie postawy opisowej bez zbytniego wkraczania w problemy interpretacyjne. Chcemy też bardzo wyraźnie podkreślić, że w wielu wypadkach opieramy się na badaniach przeprowadzonych wcześniej przez innych autorów, także dlatego, że sami zajmujemy się profesjonalnie tylko niektórymi działami historii filozofii polskiej (Jan Skoczyński - filozofia polska XIX i XX w., historia idei, Jan Woleński - szkoła lwowsko-warszaw-ska i tradycja analityczna)¹. Spowodowało to pewną trudność w opracowaniu poszczególnych rozdziałów. Zestrojenie chronologii i tematyki nie nastręczało kłopotów do oświecenia, natomiast inaczej ma się sprawa z późniejszym okresem. Dlatego niektóre partie dotyczące drugiej połowy XIX w. i XX w. mają charakter hybrydowy i obejmują dość odmienne kierunki czy poglądy. Wynika to z potrzeby uzgodnienia chronologii z obecnością różnych nurtów. Chcemy też zwrócić uwagę na rozdziały IV i XII. Idąc za nowszymi tendencjami w historiografii, zarówno politycznej, jak i dotyczącej dziejów kultury, postanowiliśmy poświęcić odrębny rozdział, tj. IV, okresowi od końca XVII do połowy XVIII w. Natomiast rozdział XII dotyczy okresu współczesnego i ma charakter szczególny. Na razie to

1

Prace, z których korzystaliśmy przy opracowaniu poszczególnych rozdziałów, wyszczególnione są w bibliografii, natomiast nie odwołujemy się do nich w przypisach.