2) Cyw ilizacja chrześcijańska- fundamenty w Europie od VII w., definiowana na podst., granicy religijnej z islamem= zach., islam = wsch.
3) Świat katolicki- tradycje kościoła rzymsko- i greckokatolickiego (schizma 1054 r), dominacja łaciny, zach.= katolicyzm=> rozdział miedzy władza świecka i kościelna, nonkonformistyczne prądy oświecenia i reformacji, rewolucja naukowa, oświecenie (nie było tego w krajach prawosławnych)
4) Protestantyzm- ogniskowanie Europy Zach. wokół Pin.-Zach. XVI w, Anglia , Prusy-potęga gosp. i techn.
Francuski wariant- XVII i XVIII- świecka filozofia oświecenia i rewolucja 1789_> j. fr elit Niemiec Europy WscIl - jak kiedyś łacina
5) Wariant imperialistyczny- imperia przed 1914 r., „rasy imperialne” mające prawe rządzenia nad innymi, wyższa kultura, oświecone systemy polityczne, wyżyny rozwoju społecznego i gosp. Niemcy, Anglia, Francja, mniejsze Portugalia, Holandia, potężne Rosja i Austria, ; Wsch- spoi. Chłopskie, autokracja, narody bez państw,
6) Wariant marksistow ski- lustrzane odbicie marksistowskiego, Europa Zach. Na wyższym poziomie=> szybka dekadencja i rewolucja
7) Pierwszy niemiecki wariant- I W S, dominacja nad Mitteleurope (Europą Środkową) Austrią, klęska Francji i Rosji, cywilizacyjna misja Niemiec Europie Zach., legły u podstaw rozróżnienia pomiędzy cywilizacja okcydentalną i zachodnią- Naumann, kres koncepcji 1918 r.- kieska Niemiec, opłakiwana przez Sengera „Der Untergang des Aberdlands”, napływ elementu żydowskiego, który odwrócił się od wsch. I asymilował w Niemczech
8) Wariant W ASP (biały Anglosas wyznania protestanckiego)- wspólnota interesów USA i UK w I W Ś, anglofilskie skłonności elit amerykańskich, protestantyzm, wspólna zasada rządów parlamentarnych prawo powszechne, opozycja wobec hegemonii Niemiec, prymat j. ang. I nadzieja na współprace strategiczną
9) Drugi wariant niemiecki- stworzony przez faszystów, I wariant +„aryjski” rasizm, wielkoniemiecki nacjonalizm, pogańską mitologię i antybolszewizm, wykluczał Żydów, legł w 1945 r.
10) Amerykański wariant- po II WS, przewodnia rola USA, amerykański ideały demokracji, kapitalizmu, z wariantu anglosaskiego, ale wyrósł ponad europejskie początki, przesunął się regionu „środkowoatlantyckiego” na „wybrzeża Pacyfiku” Członkowie NATO w Europie Zach.+ „kraje zachodnie”- Japonia, Korea Płd., Filipiny, Afryka Płd., Izrael, nawet Egipt, Syria, Arabia Saudyjski- strach przez zagrożeniem komunizmem;
11) Eurowariant- koniec ’40, wynik prób utworzenia nowej wspólnoty (zachodnio)europejskiej filarami były żelazna kurtyna, pojednanie Francji z Niemcami, rezygnacja z zamorskich imperiów, materialny dobrobyt EWG, chęć ograniczenia anglosaskich wpływów, Przywoływał postać Karola Wlk, jego wizję przyszłości - federalna Europa, zjednoczona pod rządami państw założycielskich, tylko wspólnota ekonomiczna da się pogodzić z USA
- „zachodnia Europa”- zlepek konstrukcji myślowych powstały w celu propagowania interesów narodów
-Polskę usuwa się z odrodzenia Węgry z reformacji, Czechy z uprzemysłowienia, Grecja z relacji z osmańską Turcją
-zdobycze historii Europy- tolerancja religijna, rządy demokratyczne, praworządność, tradycje naukowe, modernizacja społeczna, pluralizm kulturowy, gospodarka wolnorynkowa, wartości chrześcijańskie/ ale są też negatywne strony
-zachód- potężny i bogaty/ Wschód- wolny od moralnego zepsucia i ideologicznego -trzeba pisać o Europie Wsch., Zach., Płn., Płd., wszystkich aspektach życia ludzkiego, dobre , złe obojętne sprawy,
-podziały: