page0193

Wrońskiego życie i erace. 183

rożytnego, kiedy siia odmładzająca chrześciaństwa ocaliła ludzkość od zagłady. Taką siłę odmładzającą stanowi obecnie mesyanizm. Od niego tylko zależy obecnie zbawienie ludzkości. Tak nazwana opinia publiczna, reprezentowana przez dziennikarstwo, opiera się najczęściej na braku wszelkiej wiedzy i niema żadnego wyobrażenia o celach bezwzględnych ludzkości. Należy założyć organ, zwalczający jej przesady i fałsze.

„Odezwa do narodów sławiańskich^a stanowi wstęp, po którym dopiero przystępuje Wroński do właściwej treści dzieła, a przedewszyst-kiem do reformy matematyki. Reforma ta składa się z 3-ch części: pierwsza obejmuje program umiejętny ostatecznego dopełnienia reformy matematyki; druga samą reformę jako prototyp ogólnej reformy wiedzy; trzecia jest „manifestem historycznym⁴*, do tej reformy odnoszącym się, po którym następuje jeszcze dodatek historyczny i dydaktyczny.

„Program umiejętny^u obejmuje wiadomości o „prawie najwyższem^u matematyki, o „zagadnieniu powszechnem^u i ich zastosowaniach, przedstawionych już w „Filozofii technii⁴⁴. Za pomocą tych metod dają się rozwiązać, jak powiada Wroński, najtrudniejsze zagadnienia, niepokonalne przez metody dawne; jako przykład podaje rozwiązanie układu dwóch równań przestępnych z mechaniki, oraz rozwiązanie pewnego równania różniczkowego. Do trzeciej klasy problematów matematycznych zalicza Wroński zagadnienia, oparte na „prawie teleologicznem^u, t. j. należące do teoryi liczb. Zagadnień tych Wroński dotąd w dziełach swych od czasu swej „Filozofii matematyki^u nie dotykał; w tym tomie „Reformy⁴⁴, jak to zaraz zobaczymy, obszerniej je rozwija. Mówi dalej o reformie mechaniki niebieskiej, wspomina o jej trzech prawach zasadniczych, znanych nam z „Prolegomenów⁴⁴, którym odpowiadają trzy prawa mechaniki ziemskiej, podane również w „Prolegomenach⁴⁴. Reszta części pierwszej poświęcona jest uwagom o filozofii fizyki i mechaniki, znanym już z rozdziałów poprzednich.

Część druga jest powtórzeniem rozważań z „Filozofii matematyki⁴⁴ rozwiniętych w duchu filozofii bezwzględnej. Klasyfikacya zagadnień opartą jest już tu wyraźnie na „prawie tworzenia^u. Wroński podaje tu samo prawo w odniesieniu do wszelkiego systemu rzeczywistości, a więc i do każdej umiejętności. Z treścią tego prawa winniśmy się tedy tu obznajmić, aby poznać najogólniejszą podstawę, na której Wroński budował wszystkie swoje konstrukcye. Schemat prawa tworzenia przedstawia następująca tablica:

A. Teorya lub Autotezya\ to co jest danego lub indywidualnego w systemie rzeczywistości; przedmiot bezpośredni poznania.

http://rcin.org.pl