page0135

WROŃSKIEGO ŻYCIE I PRACE!. 125

boskiej , z prawami bezwzględnemi człowieka, o których była mowa, znajdziemy, że pierwsze drugim nie odpowiadają, nie należą zatem do dziedziny prawdy.

Dążenia dwóch partyj są zatem sprzeczne i pogodzić się nie dają; sprzeczność ta polega na przeciwieństwie dobra i prawdy. Przeciwieństwo to ginie dopiero z punktu widzenia absolutu, bo prawda bezwzględna i dobro bezwzględne, jako ideał teoretyczny i ideał praktyczny, nie są i nie mogą być z sobą w sprzeczności.

Aby więc ocalić ludzkość od zagłady, która może wyniknąć z ciągłej walki dwóch partyj przeciwnych, należy jednę i drugą kierować ku celom bezwzględnym; jednę od prawdy względnej posuwać ku wj -żynom absolutnej prawdy, drugą od dobra względnego ku wyżynom dobra absolutnego. W jednej z nich zadanie to spełniać będzie filozofia, w drugiej religia. Wtedy stanowcze zlanie obu nastąpi w mesyanizmie, który stanie się z jednej strony filozofią, z drugiej religią bezwzględną.

Do tego zeszytu dołączona jest odezwa do prezesa ministrów, w której Wroński formułuje za pomocą matematyki pewien wniosek ze swojej teoryi. Dla określenia stosunku, w jakim władza polityczna rządów pozostawać może zwolnością polityczną rządzonych, lub — co on za jedno uważa,— stosunku dwóch partyj socyalnych lub też stosunku religii i filozofii, wprowadza pewne pojęcia, służące do mierzenia wielkości tych dwóch czynników, i otrzymuje tym sposobem wzory, dające wyrażenie szukanego stosunku. Ta konstrukcya matematyczna jest może ciekawa, nie zdaje nam się wszakże, aby miała doniosłość praktyczną, jaką Wroński stale jej przypisywał ⁶).

Rozstańmy się znowu z mesyanizmem, aby przejść do innej dziedziny badań, które obok spekulacyj politycznych, filozoficznych i religijnych, zajmowały w tym okresie czynny umysł Wrońskiego. Była to dziedzina ważnych niezmiernie dla postępu ludzkości zastosowań nauki fizycznej, dziedzina teoryi i techniki machin parowych.

Już w r. 1826 pracował Wroński nad tym przedmiotem. Baron de Vitrolles, członek komisy i ustanowionej dla przygotowania projektu kanału z Hawru do Paryża, zachęcił Wrońskiego do napisania rysu historycznego o machinach parowych. W pracy tej, ogłoszonej drukiem w r. 1829, uwzględnił Wroński najważniejsze momenta historyczne, z punktu widzenia mechaniki i przemysłu, i wskazał prócz tego te zagadnienia, jakie rozwiązać musi teorya i praktyka w celu udoskonalenia machin parowych. Dołączył do niej suplement, odnoszący się do teoryi matematycznej machin parowych i zawierający nowe poglądy teoretyczne, odnoszące się do teoryi gazów i do obliczania pracy machin parowych ⁷).

http://rcin.org.pl