page0129

WROŃSKIEGO ŻYCIE 1 I’RAOE. 119

6)    Mowa jest tylko ucieleśnieniem dowolnem myśli; jest konieczną do rozwoju tej ostatniej, ponieważ daje podstawę fizyczną lub realną tej modyfikacyi materyi, którą w człowieku stanowi myśl. I logika nawet, kierująca myślą, jest tylko wyrażeniem form specyalnyck tej modyfikacyi.

7)    Nakoniec, nie istnieje żadna celowość, żaden porządek teleolo-giczny, bo ten wymagałby istności wyższej, różnej od prostej reakcyi materyalnej, stanowiącej rzeczywistość. Pozorny porządek, objawiający się w świecie zewnętrznym, jest tylko wynikiem przypadku; w niezmiennym konflikcie sił przeciwnych wynika on z przypadkowego spotkania sił harmonijnych, obok jednoczesnego zniszczenia wielu innych niezgodnych. Cechą świata fizycznego, którego częścią jest człowiek, jest ostateczne zniszczenie wszelkich istot, t. j. śmierć.

Z punktu widzenia partyi uczucia lub objawienia — tak nazywa inaczej partyę nieliberalnych — warunki istnienia człowieka na ziemi są następujące:

1)    Bóg stworzył człowieka nieśmiertelnym i obdarzonym świadomością (sumieniem), t. j. wiedzą bezwzględną, bo duch nieskończony Stwórcy może wytworzyć tylko to, co jest doskonałe i posiada trwałość nieskończoną.

2)    Nadużywając wszechpotęgi, związanej z inteligencyą stworzoną, umysły wyższe wprowadziły do świata zło z jego nieuniknioną kon-sekwencyą—śmiercią. Człowiek, nawiedzony tym duchem piekielnym, upadł, utracił na ziemi nieśmiertelność i wiedzę bezwzględną

3)    Materya jest tylko modyfikacyą ducha Stwórcy; bo wszystko, co byłoby rożnem od ducha, nie mogłoby istnieć wcale.

4)    W stanie upadku nie ma dla człowieka innego dobra nad dobro doskonałości moralnej, w kombinacyach czasowych i duchowych.

5)    Nie ma innej prawdy, prócz tej, która jest wynikiem istotnego działania Boga; prawda może być tylko poznana przez objawienie, a przynajmniej przez mechanizm zmysłowy naszego umysłu, oparty na objawieniu pierwotnem, zgodnem z prawami logiki naszej (d’apres les regles logiąues de notre pensće dćchue).

6)    Mowa jest symbolem mistycznym objawienia boskiego. Jest to słowo pierwotne, przez łaskę Boga pozostawione człowiekowi upadłemu. Logika jest systemem oków, któremi związany został umysł człowieka po jego upadku moralnym.

7)    Wszechświat jest dziełem nieskończonego rozumu Boga; porządek teleologiczny musi się wszędzie ujawniać. Celem człowieka jest otrzymanie nieśmiertelności przez łaskę Boga.

http://rcin.org.pl