Linie prostopadłe do osi czasu to linie obserwacji. Mogą być one prowadzone z dowolnego punktu osi czasu.
Za pomocą siatki można analizować 3 rodzaje zbiorowości:
a) zbiorowość żywo urodzonych
b) 2 rodzaje zbiorowości żyjących
- osoby urodzone w danym okresie
- osoby urodzone w danym okresie i jednocześnie żyjące
c) 3 rodzaje zbiorowości osób zmarłych, z których każda dzieli się na 2 zbiorowości elementarne.
w Polsce zbiorowości elementarne to zgony osób starszych i zgony osób młodszych;
1 rodzaj - zmarli w wieku x ukończonych lat
- 2 rodzaj - zmarli w danym okresie a urodzeni w okresie wcześniejszym
3 rodzaj - zmarli w określonym odcinku czasu w wieku x ukończonych lat
Ogólne zasady analizy kohortowej:
- Polega na ocenie procesów zachodzących w czasie takiej zbiorowości ludzi - kohorcie, która wyróżniona została na podstawie wspólnie przeżytych zdarzeń związanych z określonym momentem lub okresem.
Kohortą może być zbiór osób, które zawierają związki małżeńskie w roku t i są obserwowane w okresie t + k.
Kohortę osób urodzonych jednocześnie nazywa się generacją.
Przeprowadzenie analizy kohortowej wymaga skorelowania informacji o wieku i roku urodzenia poszczególnych jednostek badanej zbiorowości.
Analizę kohortową nazywa się analizą wzdłużną w odróżnieniu od analizy poprzecznej. Analiza poprzeczna obrazuje natężenie procesu w jednym odcinku czasu.
Analiza kohortową bada procesy demograficzne tak jak one powstają i układają się z upływem czasu oraz ze zmianami w sytuacji materialnej, społecznej i kulturowej danej kohorty.
- Brać po uwagę należy oddziaływanie wszystkich czynników świata zewnętrznego w tym środowiska człowieka i wydarzeń historycznych.
Analiza poprzeczna ułatwia ocenę różnych procesów demograficznych w danym czasie w powiązaniu z konkretnymi zdarzeniami tego czasu.
Każdy rodzaj analizy odpowiada na inne pytania:
Analiza wzdłużna rozszerza możliwości analityczne gdy dotyczy badania współzależności zjawisk w badaniu np. cyklu życia rodzinnego.
2