26781

2

Ponadto na jakość stali wpływa jej: zwartość budowy, zawartość wtrąceń niemetalicznych, obecność wad wewnętrznych, nasycenie gazami, wielkość ziarna, staranność procesu wytapiania, sposób czyszczenia powierzchni wlewków, przeróbka plastyczna, obróbka cieplna oraz kontrola poszczególnych etapów procesu.

Przy doborze stali węglowej do określonego celu uwzględnia się nie tylko jakość stali ale również zawartość węgla decydującą o własnościach mechanicznych.

I. Stale węglowe konstrukcyjne zwykłej jakości:

Są najczęściej stosowanym materiałem do budowy maszyn i urządzeń, metalowych konstrukcji budowlanych, wyrobów powszechnego użytku. Dostarczane w postaci kęsów, prętów, kształtowników, odkuwek, blach grubych kutych lub walcowanych na gorąco, taśm, rur itp.

Stale węglowe konstrukcyjne zwykłej jakości ogólnego przeznaczenia obejmują 7 podstawowych gatunków stali: StOS, St2S, St3S, St4S, St5, St6 St7 (rys 5-1 OD). Stale grupy StOS do St4S mogą zawierać 0,25-0,40% Cu w celu polepszenia ich odporności na korozję atmosfeiyczną. Stale węglowe konstrukcyjne zwykłej jakości te nie podlegają obróbce cieplnej.

Oznaczenia:

X - stal nieuspokojona Y - stal półuspokojona

U - stale o wymaganej udamości w temperaturze normalnej J - stale o wymaganej udamości po starzeniu M - o wymaganej udamości przy temperaturze - 20°C

II. Stale węglowe konstrukcyjne wyższej jakości:

Różnią się one od stali konstrukcyjnych zwykłej jakości większą czystością, wykazują lepsze i bardziej jednolite własności wytrzymałościowe, które podlegają kontroli, podobnie jak skład chemiczny. Oznaczone są symbolami 08, 10, 15 do 65, które odpowiadają średniej zawartości węgla w stali.

Wykonuje się z nich części maszyn, które obrabia się cieplnie:

-    stale niskowęglowe (10, 15, 20) podlegają nawęglaniu,

-    średnio i wysokowęglowe (25 do 65) ulepsza się cieplnie lub normalizuje.

Ze względu na małą hartowność stali węglowych, ulepszanie cieplne stosuje się do elementów o małych przekrojach (do 40 mm).

Oznaczenia:

G - stal o podwyższonej zawartości manganu T - stan ulepszony cieplnie N - stan znormalizowany

UT - stal z wymaganą udamością w stanie ulepszonym cieplnie

III. Stale o określonym przeznaczeniu: