26811

BAKTERIOLOGIA OGOLNA

Mikrobiologia - nauka o drobnych organizmach; dział biologii zajmujący się organizmami jednokomórkowymi lub złożonymi ze struktur komórkopodobnych. Wyróżnia się wirusy (virales), eukariota (grzyby, glony, pierwotniaki), procaryota (bakterie, też riketsje, mykoplazmy).

Wirusy nie maja budowy komórkowej; są to cząstki zawierające tylko kwas nukleinowy, struktury białkowe jako osłonki, nieliczne enzymy. Namnażają się tylko we wnętrzu gospodarza.

Procaryota tworzą komórki prosto zorganizowane. Rolę jądra spełnia nukleoid z podwójnej spirali DNA, stykający się bezpośrednio z cytoplazmą. Nie maja struktury chromosomalnej, rozmnażają się przez podział prosty, brak mitozy. Riketsje nie mają pełnej przemiany materii (nie mogą żyć samodzielnie), inne maja podstawowe przemiany.

Eucaryota stoją wyżej ewolucyjnie. Jest jądro otoczone błoną, jąderko, ma strukturę chromosomalną —> mitotyczny podział komórki. Zawiera mitochondria, plastydy, aparat Golgiego, lizosomy i in. Mają własna przemianę materii. Rozmnażają się wegetatywnie lub wegetatywnie i płciowo.

W' obrębie mikrobiologii wyróżnia się:

•    wirusologię (samodzielna nauka obejmująca mikrobiologię, biochemie, genetykę i biologię molekularną wirusów);

•    bakteriologię (drobnoustroje jednokomórkowe o funkcjach podobnych do roślin - fotosynteza, i zwierząt - heterotrofizm; zalicza się też różniące się trochę od bakterii riketsje i mykoplazmy);

•    protozoologię (wyżej zorganizowane jednokomórkowce, pierwotniaki);

•    mikologię (wyżej zorganizowane komórkowce - grzyby);

•    algologię (o glonach; brak znaczenia w naukach medycznych; rola w ochronie środowiska).

Mikroorganizmy zapewniają krążenie pierwiastków, rozkład polimerów i in., oraz przemiany wszystkich związków. Dostarczają wielu cennych produktów, są aktywne w procesach fizjologicznych zwierząt Są przyczyną wielu chorób, czynnikiem niszczącym lub uszkadzającym różne surowce i produkty spożywcze.

Ze względów praktycznych rozwarstwia się mikrobiologię na szereg specjalistycznych kierunków:

•    mikrobiologię lekarską - chorobotwórcze dla człowieka;

•    mikrobiologię weterynaryjną - badanie i diagnostyka drobnoustrojów chorobotwórczych; ważne przy produktach spożywczych pochodzenia zwierzęcego;

•    mikrobiologię sanitarną - ścieki, woda, rola w ochronie środowiska przy oczyszczalniach (odpowiedni wsad biologiczny);

•    mikrobiologię rolną - chorobotwórcze dla roślin;

•    mikrobiologię stomatologiczna - drobnoustroje jamy ustnej;

•    mikrobiologię przemysłową, kosmiczna, głębokich wód oceanicznych, farmaceutyczną, środowiska, mleka.

Wspólna na wszystkich mikrobiologia ogólna (fizjologia, morfologia, genetyka drobnoustrojów). Do niedawna do mikrobiologii zaliczano immunologię zakaźna z serologią i in. częściami praktycznymi. Bakteriologia szczegółowa - gł. chorobotwórcze dla zwierząt (mogą być one chorobotwórcze dla człowieka i na odwrót). Drobnoustroje w produktach spożywczych —» zatrucia pokarmowe, psucie produktów, obniżenie wartości konsumpcyjnych. Czynniki etiologiczne chorób zakaźnych.