26903

Wirus kopytnych; mogą także wywołać zakażenia u człowieka. Wiriony mają kształt owalny i nukleoid o charakterystycznej budowie krzyżujących się nici. Wybitnie oporny na czynniki zewnętrzne.

Typowy gatunek - wirus niesztowicy (ektymy) u owiec. Inne gatunki to wirus niesztowicy kóz, grudkowego zapalenia jamy ustnej bydła i wirus guzów dojarzy.

Parapoxwirusy nie wykazują pokrewieństwa antygenowego z innymi przedstawicielami rodziny Poxviridae.

NIESZTOWICA

Słowo „orf' wywodzi się z języka staroangielskiego, w którym oznaczało „szorstki, chropowaty" (rough).

Choroba obserwowana była od późnych lat XIX w., na terenach, gdzie prowadzi się hodowlę kóz i owiec, zarówno w Europie jak i w Stanach Zjednoczonych, w Afryce, Azji, na Alasce, w Republice Południowej Afryki, Kanadzie, Nowej Zelandii i Australii.

Niesztowica (orf) jest zakaźną chorobą owiec i kóz, charakteryzująca się pęcherzykami, grudkami i strupami, szczególnie wokół warg. Wywoływana jest przez szczepy parapoxwirusów.

Choroba jest zakaźna dla ludzi.

Orf spotykany jest we wszystkich krajach, gdzie prowadzona jest hodowla owiec.

Z reguły po zakażeniu wirusem niesztowicy, ponad 90% stada wykazuje objawy, a w przypadku rocznych kóz i owiec utrzymywanych w dobrze izolowanych stadach, odsetek zachorowalności wynosi 100%.

Odsetek śmiertelności w ciężko przebiegających zakażeniach może być wyższy niż 10%, szczególnie gdy związany jest z wtórnymi zakażeniami, np. wywołanymi przez gronkowce lub uszkodzeniami skóry spowodowanymi przez larwy much.

Choroba ma tendencję do występowania sezonowego. Szczególnie niebezpieczny jest okres wykotów. W zależności od typu hodowli, zakażenie występuje również często w czasie, gdy jagnięta odłączane są od matek i wypuszczane na pastwisko, skąd pochodzi nazwa „thistledisease" (choroba „ostowa").

ETIOLOGIA

Wirion orf widziany pod mikroskopem elektronowym ma kształt owalny i pokryty jest ciągłym filamentem. Ta cecha różni go od innych poxwirusów, które są kształtu cegiełkowatego i pokryte krótkimi tubularnymi elementami. Wymiary zewnętrzne wirusa niesztowicy wynoszą 160-260 nm.