2737

Praca pochodzi z serwisuwww.e-sciagi.pl

oprócz cech poznawczych i wyjaśniających zawiera elementy wybitnie praktyczne. Celem tego typu badań jest zebranie praktycznych danych odnośnie konieczności i rodzaju zmian, którymi należy objąć badane fakty czy zjawiska społeczne, aby znalazły one pozytywną opinię w badanej zbiorowości.

Bez względu na to, badania stwarzają szerokie możliwość praktycznego wykorzystania ich wyników. Pozwalają one na:

sprawdzenie prawdziwości istniejących teorii oraz wniosków, jakich z nich wypływają uściślenie zakresu stosowalności poszczególnych teorii do potrzeb praktyki rozszerzenie lub nabycie wiedzy o poszczególnych przejawach życia społecznego

2. Problem badawczy

Charakteryzując istotę problemu badawczego, w pierwszej kolejności należy wyjaśnić znaczenie samego wyrażenia „problem”. Termin ten pochodzi od greckiego słowa „problema” i znaczy tyle, co: „poważne zagadnienie, zdanie wymagające rozwiązania lub rozstrzygnięcia, sprawę trudną do rozstrzygnięcia.”¹Powyższe określenie jest również adekwatne dla problemu badawczego, z małą różnicą, a mianowicie: rozwiązania problemu badawczego poszukujemy wyłącznie na drodze badań naukowych.

Zatem za problem badawczy uważa się pytanie lub w pewien sposób uporządkowany zbiór pytań, na które badacz chce znaleźć odpowiedź za pomocą przeprowadzenia badań empirycznych.

Punktem wyjścia wszelkiego procesu badawczego jest sformułowania pewnego pytania, czy mniej lub bardziej uporządkowanego zbioru pytań. W kształtowaniu problematyki empirycznych badań istotną rolę mogą odgrywać dwojakiego rodzaju motywacje:

praktyczno - społeczne lub naukowo - poznawcze implikacje uzyskania odpowiedzi na pewne pytania

Jeśli chodzi o praktyczno - społeczne źródła problematyki badawczej w naukach społecznych, to wynikają one z potrzeby działania społecznego - potrzeby zmieniania, ulepszania otaczającej nas rzeczywistości.

Mówiąc o poznawczo - naukowych przesłankach problemów badawczych mamy na myśli przede wszystkim ciekawość. Ciekawość ta kieruje się przede wszystkim ku określonym obszarom danej dyscypliny-takim, gdzie istnieje pewna sytuacja problemowa. Czasami problem wyznaczają „białe plamy” - świadomość istnienia rozległych sfer rzeczywistości społecznej, o których mamy bardzo ubogą wiedzę. Innym razem problem kształtuje świadomość istnienia w nauce dwóch sprzecznych hipotez. Także odkrycie nowej metody badania zjawisk społecznych staje się punktem wyjścia do podjęcia ważnych problemów naukowych.

Stawiając pytanie - problem należy wziąć pod uwagę społeczne skutki przeprowadzonego badania, zarówno konsekwencje socjotechniczne jak i ideologiczne.

Pierwsza z nich wiąże się z zastosowaniem wiedzy naukowej dla celów skutecznego przekształcania rzeczywistości. Decydującą będzie tu znajomość pewnych prawidłowości przyczynowych, które bądź pozwolą nam przewidzieć rezultaty pewnych działań, bądź dobrać środki prowadzące do interesujących nas celów. Musimy też rozporządzać pewną wiedzą o faktach, która pozwoli na postawienie diagnozy istniejącego stanu rzeczy. Wiedza ta może mieć konsekwencje ideologiczne, wywierając bezpośredni wpływ na świadomość ludzi, ich system wartości.

Czynnikiem warunkującym społeczne motywacje w wyborze problematyki badań jest sama sytuacja społeczna. Jawny problem społeczny staje się punktem wyjścia do sformułowania problemu badawczego, przyczynkiem, może być także rozbieżność między tym, co jest, a czego się chciało, czy też między rzeczywistym a uznawanym za właściwy stanem rzeczy. Ta sama sytuacja społeczna może być punktem wyjścia dla różnych problemów - w zależności od tego, kto i z jakiego punktu widzenia na nią patrzy, z perspektywy, jakich wartości i standardów dokonuje się jej oceny.

Zgodnie z tym, co jest napisane wyżej, problematyka badań naukowych to pewien zbiór pytań lub częściej - zhierarcliizowany system pytań tego rodzaju, iż warunkiem udzielenia odpowiedzi na pytania bardziej ogólne w tym systemie są odpowiedzi na pytania bardziej szczegółowe. Pytania te dotyczą

Słownik wyrazów obcych. PWN