27371

■    pomimo upływu siedmiu lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu staje się ostateczna, nie rozpoczęto prac związanych z realizacją tego celu;

■    utraciła moc decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji lub decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, a cel ten nie został zrealizowany. Jeżeli cel wywłaszczenia został zrealizowany tylko na części wywłaszczonej nieruchomości, zwrotowi podlega pozostała część.

Roszczenia o zwrot nieruchomości ograniczone są wyłącznie do tych nieruchomości, które są w dyspozycji Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, a zatem do tych. które przed dniem wejścia w życie ustaw samorządowych nie zostały sprzedane lub oddane w użytkowanie wieczyste osobie trzeciej, a prawa nabywcy nie zostały ujawnione w księdze wieczystej.

Przed zwrotem wywłaszczonej nieruchomości osoba uprawniona ma obowiązek zwrotu otrzymanego odszkodowania (według kwot zwaloryzowanych) lub nieruchomości zamiennej. Wysokość zwrotu odszkodowania nie może przekraczać wartości rynkowej nieruchomości w dniu zwrotu, a jeżeli wywłaszczona została przed 5 grudnia 1990 r. - 50 proc. aktualnej wartości nieruchomości. W razie zmniejszenia się albo zwiększenia wartości nieruchomości, wskutek działań podjętych na nieruchomości po jej wywłaszczeniu, zwaloryzowane odszkodowanie podlega odpowiednio zmniejszeniu lub zwiększeniu o kwotę równą różnicy wartości ustalonej na dzień zwrotu. Przy ustalaniu różnicy wartości należy przyjmować stan nieruchomości z dnia wywłaszczenia oraz stan nieruchomości z dnia zwrotu. Ustalenie stopnia zmniejszenia albo zwiększenia wartości nieruchomości następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego. O zwrocie wywłaszczonych nieruchomości, zwrocie odszkodowania, w tym także nieruchomości zamiennej oraz o rozliczeniach z tytułu zwrotu i terminach zwrotu orzeka starosta w drodze decyzji. Należność może być rozłożona na raty, jednak nie dłużej niż na dziesięć lat.

Jeżeli nieruchomość lub jej część podlegająca zwrotowi została oddana w trwały zarząd lub została obciążona prawem użytkowania, prawa te wygasają z dniem, w którym decyzja o zwrocie wywłaszczonej nieruchomości stała się ostateczna. Umowa najmu, dzierżawy lub użyczenia zwracanej nieruchomości wygasa z upływem trzech miesięcy od dnia, w którym decyzja o zwrocie wywłaszczonej nieruchomości stała się ostateczna.