27444

o Podstęp jest wskazywany współcześnie w szczególności w prawie polskim jako jedna z wad oświadczenia woli. Jest to konsekwencja pandekdystycznego pomysłu w uporządkowaniu prawa.

wykorzystanie przymusowego położenia (metus)

o Matus w II połowie pne. polegał na tym, że ktoś zawarł umowę, bo się bał np. sprzedał ktoś grunt lekarzowi, bo ten zagroził, że jeżeli tego ni zrobi, to go nie wyleczy. Metus (bojaźń) wąsko rozumiano nie jako obawę „strachliwego człowieka, ale o obawę powstającą u człowieka niewzruszonych zasad". Miało to służyć równowadze i zapobiec nadużywaniu oskarżenia o metus. Przykładem obawy nie może być pająk na ścianie, ale utrata życia, zdrowia swojego i najbliższych etc. Powstaje pytanie jak się bronić jednak przed umową z wykorzystanie metus?

o W późnej republice (I w pne) wprowadzono środki prawne do obrony przed podstępem:

■    Actio quod metus causa - skarga mająca za cel odzyskanie utraconego majątku

■    Exceptio metus causa - zarzut pozwalający bronić się przed wykonanie, niekorzystnej umowy zawartej w skutek bojaźni

■    Miały one efektywność wobec zobowiązań, które nie mały dobrej wiary. Uważano jednak że sam metus to już sprzeczność z dobrą wiarą.

inne przypadku nieuczciwości (culpa in contrahendo) - wina w kontraktowaniu. Powstaje pytanie jak daleko można być nieuczciwym przy zawieraniu umów i co to jest?

o Np. ktoś podejmuje działania prowadzące do zawarcia umowy, której nie chce w ogóle zawrzeć. Jest to nieuczciwe, bo zabiera się czas kontrahentowi, a także można narazić na koszty związane z negocjacjami.

o Zawieramy umowę, wiedząc, że nie może być ona skutecznie zawarta. Nie jest to dolus (wprowadzenie w błąd), ale nie wyprowadzenie z błędu - wykorzystujemy nieroztropność, brak doświadczenia kontrahenta, o Dopiero w nurcie pandektystyki z pojedynczych tekstów i przypadków rzymskich Rudolf von Ihering wprowadził w XIX wieku myśl, że z chwilą podjęcia czynności zmierzających do zawarcia umowy, powstaje między stronami stosunek obligacyjny tzw. milcząca umowa. Czyli jeżeli jesteśmy stronami umowy, to jesteśmy zobowiązani do uczciwego postępowania. Powstaje pojęcie winy w kontraktowaniu. Stanowi to podstawę do odpowiedzialność z powodu niewykonania lub nieprawidłowego wykonania milczącej umowy. Jest to obecne dzisiaj także w prawie niemieckim.