(1) Ewolucjoiiistyczna metoda porównawcza
- Ewolucjoniści zwykli określać stosowaną przez siebie metodę badania zjawisk społecznych jako metodę porównawczą.
- Podstawą ewolucjonistycznej metody porównawczej było przekonanie, iż obserwacja pewnych zjawisk współczesnych pozwala formułować wnioski odnośnie do zjawisk, które zaszły gdzie indziej dawno temu i z tego powodu nie mogą być bezpośrednio obserwowane.
- skoro wszelkie zjawiska rządzą się niezmiennymi prawami, można ze zjawisk znanych wnioskować o nieznanych
- Teza. że dzicy są „naszymi żyjącymi przodkami", była przez ewolucjonistów nieustannie powtarzana. Była też w istocie nieuniknioną konsekwencją ich przekonania, iż wszystkie ludy przebywają szybciej lub wolnej jedną i tę samą drogę.
- Łączna analiza danych archeologicznych, etnologicznych i historycznych stanowiła podstawę rekonstrukcji ewolucji społeczeństwa i kultury od czasów najdawniejszych do teraźniejszości i przyszłości.
- Odkrywanie społeczeństw i kultur znajdujących się w różnych fazach ewolucji nie dostarczało samo przez się dowodu, że są one fragmentami jednego i tego samego ciągu. Przełożenie różnic w przestrzeni na różnice w czasie wymagało narzędzi pozwalających ustalać, co było „wcześniejsze", a co „późniejsze".
- użyteczne okazało się pojęcie przeżytków
- Tylor • „procesy, obyczaje, opinie itd., które siłą nawyku zostały wniesione do obecnego stanu społeczeństwa, odmiennego od tego. który był ich pierwotnym siedliskiem, i trwają w nim jako dowody i przykłady dawniejszego stanu kidtury. z jakiego wyłonił się nowy"
- Ogólnie rzecz biorąc metoda porównawcza shiżyła ewolucjonistom jako narzędzie porządkowania dostępnych danych w quasi-chronologiczue szeregi i ustalania w ten sposób praw ewolucji