Genogram
Metoda ta bardzo często jest stosowana w psychiatrii. Jest to schemat podobny do drzewa genealogicznego, w którym można umieścić informacje, o co najmniej trzech pokoleniach badanej rodziny. Dzięki tej metodzie można również określić różnego rodzaju relacje, jakie zachodzą między jej członkami.
Genogram nie powinien być traktowany jako test czy skala, dzięki której możemy zbadać pewna rodzinę. Pozwala on jednak zorientować się, jakie mogą być uwarunkowania pewnych zachowań. Metoda ta wywodzi się z teorii systemów rodzinnych Bowena. Według niego jest to „wielogeneracyjny przekaz wzorców rodzinnych”1. Dzięki temu można w pewnym stopniu zorientować się, czym spowodowane są pewne zachowania i pozwoli pewne z nich przewidzieć.
Na dobre wykonanie genogramu muszą się składać pewne trzy elementy
• Rysowanie struktury rodziny.
• Zbieranie informacji,
• Nanoszenie relacji rodzinnych.
Samo rysowanie odbywa się poprzez graficzne pewnego rodzaju ujednolicone formy zapisu. Każdy z nich pomaga w precyzyjnym określeniu, kto jest, kim bez dodatkowych opisów.
Jednocześnie należy zbierać informacje na temat danej rodziny. Nie chodzi tutaj o opisywanie wyglądu poszczególnych osób, lecz informacje te dotyczą ważnych dat w życiu poszczególnych osób - śmierci, rozwodu, separacji, ale również płci czy wieku. Można również umieścić tutaj informacje dotyczące samobójstw, nałogów, chorób zwłaszcza dziedzicznych i psychicznych, czy problemów szkolnych, zawodowych i emocjonalnych.
Mówiąc o nanoszeniu relacji na nasze drzewo opieramy się przede wszystkim na wypowiedziach poszczególnych członków. Najbardziej będą nas interesowały trzy konteksty funkcjonowania:
- Aktualna sytuacja, (co ostatnio się wydarzyło);
- Szerszy, (kto z dalszej rodziny wie o problemach...);
- Społeczny, („system społecznego podtrzymywania rodziny” przykładem jest nadawanie imion, kto i dlaczego takie).