27774

MECHANIZMY WIETRZENIA ■ rozpad skały na mniejsze fragmenty bez zmiany składu chemicznego i mineralogicznego:

Odciążenie górotworu (masyw skalny przy powierzchni ulega odciążeniu, zmiany, co do warunków pierwotnych);

J Zmiana temperatury skał)':

Ogrzanie i ochładzanie;

*    Wzrost kryształów ciał obcych w szczelinach i porach:

O Lodu

O Soli minerałów wytrącanych z roztworów

Wzrost może następować gdzie jest inicjalna dziura, następnie zmiana fazowa Np. szczeliny, pory (wolne przestrzenie między skałą);

Y’ Wielokrotnie uwadnianic i osuszenie ośrodka skalnego

*    Rozsadzanie skały przez korzenie roślin

WIETRZENIE TERMICZNE

ROZPAD SKAL WSKUTEK:

Z różnicowane i ckspansh i kontraken poszczególnych kryształów.

Minerały różnej wielkości; reakcja na zmianę temperatury nic jest jednakowa. Rozszerzanie i skurczenie -pojedynczy epizod nie ma żadnego efektu, ale wykonany po lOOtys. raz powoduje, że skała zacznie się rozluźniać - rozluźnienie mechaniczne (wyrobienie, nic pasowanie)

Szoku termicznego podczas szybkich zmian temperatury skał(insołacia. pożary).

W krótkim czasie drastyczna zmiana temperatury. Wiele skal rozluźnia się. kiedy gradient zaczyna się zmieniać 2°/1 minutę

PROBLEM!!!

Efekt eksfohacji osiągany, gdy w powierzchni wzrastają kryształy soli. Nic ma bezpośredniego przełożenia miedzy mechanizmem wietrzenia a efektem. Różne procesy (mechanizmy wietrzenia) mogą dać ten sam efekt (Np. łuszczenie). Cechy materiału, który podlega wietrzeniu są równic istotny jak uwarunkowania zewnętrzne.

WIETRZENIE MROZOWE

ROZPAD SKAL WSKUTEK:

Ekspansja lodu w porach i mikrospękaniach (w przyrodzie zachodzi rzadko).

Adekwatne w trym przypadku jest porównanie do butelki, ałc niczamkniętcj. Mechanizm ten zachodzi tylko w systemie zamkniętym. Systemy sze*:lin są połączone i wychodzą na powierzchnię.

Fórównanie do butelki zakorkowanej może być tylko wtedy, kiedy następuje bardzo szybki spadek temperatury.

Rozciągania wywołanego migracją wody w kierunku soczewek lodu segrcgacyjncgo.

Mechanizm ssania mrozowego. Soczewka ściąga wodę, soczewka zwiększa się.

Rozpad na bloki nic zawsze jest spowodowany przez wietrzenie mrozowe, a nawet jest to mało prawdopodobne.

WIETRZENIE SOLNE

ROZPAD SKAL WSKUTEK NAPREŹEŃ WYWOŁANYCH: o Krystalizacja soli z roztworu (rosną, rozpychają).

o Ekspansja kryształów soli przy wzroście temperatury Np. łialit 0.6; kwarc 0.1 o Ekspansja kryształów soli wskutek ich uwadniania.

Rozpad skał w skutek działania organizmów żywych - niewytłumaczone działanie porostów (w plechach porostów są wchłonięte kryształy)

WIETRZENIE CHEMICZNE

1.    Rozpuszczanie

NftCP+HsO ~ Na* (aq +C1 (aq))*+HjO

2.    Hydroliza

2KA1Si iOs ♦ 2H"»H.*0 ~2K*+AhSiaOs+4SiOj(OH)«

3.    Oksydacja

FeO ♦ y»Oj *-»FeiOj

4.    Karbonizacja

CaCO ,♦ HiO+CO,. .Ca*+(aq)+2 HCO,

Efekt ♦ powstanie czegoś nowego w postaci stałej Np. kaolinit i czegoś, co jest rozpuszczalne, przechodzi do roztworu, przechodzi do roztworu np.NaCl (aq - roztwór)

WSPÓŁDZIAŁANIE WIETRZENIA FIZYCZNEGO I CHEMICZNEGO

Np. rozpad na mniejsze fragmenty, zmian chemicznych