28029

Socjologia wsi ma w Polsce długą tradycję. Kształtowała się według wielu nurtów teoretycznych

W. Kwaśniewicz proponował wyróżniać dwa style uprawiania socjologii wsi w Polsce:

1. Styl retrospektywny socjologii wsi - takie postępowanie badawcze, które zorientowane jest na to wszystko, co w życiu zbiorowym wsi jest kontynuacją wartości odziedziczonych po przeszłości. Taki styl da się odnaleźć w wielu dziedzinach badania życia wiejskiego, np. badania tradycyjnej kultury wsi, obrzędów, gwaiy, itp. Koncentruje się on na wydobywaniu z rzeczywistości społecznej wytworów przechodzących w drodze tradycji z pokolenia na pokolenie poprzez przekaz ustny i naśladownictwo. Ważne miejsce zajmują w takim ujęciu przeżytki, relikty minionych epok historycznych. Badania takie ukazują ich funkcjonowanie w zmienionych warunkach społecznych, modyfikacje i trwanie. Szeroki nurt badań monograficznych jest przykładem takich ujęć oraz badania socjologów międzywojennych. Styl retrospektywny odnaleźć można w pracach J. St. Bystronia, J. Chałasińskiego, St. Czarnowskiego, K. Dobrowolskiego. Po U wojnie styl ten utrzymywał się nadal, chociaż tracił na znaczeniu, gdyż zmieniali się mieszkańcy wsi i ich kultura. Zainteresowanie przeszłością wsi, "podłożem historycznym". Badacze starają się odnaleźć korzenie teraźniejszości w przeszłości i interpretują procesy społeczne oglądając się wstecz w nadziei, że znajdą tam przyczyny i klucz do interpretacji tych procesów. Wokół jakich problemów badawczych koncentrował się ten styl uprawiania socjologii: swoistość wiejskiego systemu wartości, - J. Chałasiński J. Styk,

-    szczególne cechy osobowości społecznej mieszkańców wsi,

właściwości struktury i sposób funkcjonowania rodziny wiejskiej - D. Markowska, L. Kocik,

odmienność położenia społecznego ludności wiejskiej, B. Gałęski,

Jako zalety stylu retrospektywnego można wymienić:

poszukiwanie tego, co różnorodne i niepowtarzalne w życiu wsi, konstruowanie bogatych faktograficznie opisów rzeczywistości wiejskiej,

-    konkretność tych opisów, wady stylu retrospektywnego:

-    czasochłonność badań, które opierają się głównie na technikach jakościowych, niejasny status epistemologiczny wykorzystywanych materiałów, problem ich reprezentatywności,

2