3151

wejście z przedsionkiem. Od wschodu nawa główna przedłużona poza ramiona transeptu tworzyła prezbiterium zakończone apsydą. wraz z rozwojem zakolów w X w. powstała konieczność zwiększenia liczby ołtarzy w kościołach klasztornych.

Największym osiągnięciem budownictwa romańskiego we Włoszech jest katedra w Pozie zbudowana w XI w. Bazylikę trójnawową przecina również trójnawowy transept. Skrzyżowanie to wieńcz kopuła . Z boku stoi dzwonica - krzywa wieża, pięknie ozdobiona okrążającymi ją galeriami.Innym przykładem wzniesionym w Wenecji jest katedra św. Marka. Ma ona plan krzyża równoramiennego, pięć kopuł, a wewnątrz wspaniałe mozaiki.

Polska sztuka romańska kształtowała się pod wpływem Zachodu. Odnalezienie jej śladów kest trudne, ponieważ w czasach późniejszych wiele obiektów uległo zniszczeniu lub przebudowaniu. Nieliczne pozostałości budowli świeckich jest fragmenty muru obronnego grodu w Wiśnicy. Przykładami budowli sakralnych z najwcześniejszego okresu są rotundy z apsydami jak kościółek Św. Feliksa i Adaukta z X w. na Wawelu, rotunda z czasów Mieszka I w Gnieźnie, Mury tych budowli wznoszono prymitywną techniką z nie obrobionych kamieni. Wnętrza przypuszczalnie tynkowano i polichromowano lub okładano płytkami ceramicznymi.

W połowie Xi w. wzniesiono pierwsze bazyliki o pełnym progranie architektury romańskiej, jak np. bazylika Św. Gedeona na Wawelu Fundowana przez bolesława Chrobrego . Innymi przykładami są kości Św. Andrzeja w Krakowie, zabudowania klasztorne w Sulejowie. Jędrzejowie, Wąchocku. Mogile