31584

Warunki przejawiania siły mięśnia. Najczęściej celem pracy mięśnia jest zbliżenie jego przyczepów do siebie. Napięte włókno mięśniowe posiada określoną silę, która w efekcie sumowania się sit składowych poszczególnych włókien daje wypadkową siłę mięśnia. Wypadkowa ta posiada kierunek, zwrot i punkt przyłożenia oraz wartość. Jest ona zależna od ilości włókien w mięśniu i od kierunku ich przebiegu. Zależy również od masy mięśniowej. Te właściwości mięśnia opisane są przy pomocy dwóch parametrów:

❖    przekroju anatomicznego (powierzchnia przekroju poprzecznego mięśnia) oraz

❖    przekroju fizjologicznego (powierzchnia przekroju przecinająca prostopadle wszystkie włókna).

W przejawianiu siły mięśnia istotna role odgrywała również mechaniczne warunki jego działania. Należą do nich odległość od punktu przyłożenia siły i do osi obrotu oraz kąt, pod jakim działa siła mięśnia przyłożona do kości. Oba te warunki składają się na pojęcie ramienia siły. Każdy mięsień przejawiając swoją rolę powoduje powstawanie momentu siły który może wywołać ruch obrotowy lub zmieniać szybkość danego ruchu. Każdy wektor siły, która nie jest przyłożona prostopadle do dźwigni może być rozłożony na składową obrotową (styczną do kierunku ruchu) prostopadłą do dźwigni oraz składową stawową działającą wzdłuż dźwigni (dociskającą elementy tworzące staw).

Siła mięśniowa przejawia się w ścisłej zależności od innych sił przyłożonych do danych części ciała jako dźwigni:

1.    w przypadku, kiedy moment siły mięśnia jest większy od przeciwstawiających my się sił zewnętrznych, mięsień wykonuje pracę KONCENTRYCZNĄ (pokonującą).Mięsień pracuje w zakresie wewnętrznym skracając się;

2.    gdy moment sił oporu (zewnętrznych) jest większy niż moment siły mięśnia, dana część ciała porusza się w stronę przeciwną, zaś mięsień rozciągając się wykonuje pracę EKSCENTRYCZNĄ (ustępującą):

3.    wreszcie, gdy moment sił mięśniowych i zewnętrznych równoważą się wzajemnie, mlesień nie zmienia długości, a pracę wykonywaną w takich warunkach nazywamy UTRZYMIJĄCĄ (statyczną)

Wszystkie mięśnie nie przejawiają swojej siły w izolowanych stawach, ale w całych łańcuchach kinematycznych. Działanie zespołowe może wywołać nowe ruchy, które pozornie nie mają nic wspólnego z pracą danego mięśnia. Do takich sił należą siła ciężkości oraz napięcia mięśni antagonistycznych. Dzięki tym siłom mięśnie jednostanowe mogą przejawiać przekazujące działanie, wywołując pośrednio ruch w oddalonych stawach.

W wyniku działania mięśni dwustanowych np. w wyniku aktywnej pracy zginaczy stawu biodrowego powstają towarzyszące ruchy w stawach kolanowym i skokowym. W ruchach towarzyszących długość mięśni dwustanowych wywołujących te ruchy zmienia się w bardzo niewielkim stopniu. Ruchy te są płynne i skoordynowane przy stosunkowo niewielkich napięciach.

Zjawisko to nosi nazwę koordynacji mięśniowej

Mięśnie nie działają pojedynczo. Każdy ruch człowieka wywoływany jest poprzez zespołowe działanie wielu pojedynczych mięśni. Z uwagi na charakter współdziałania możemy wyróżnić:

1. mięśnie AGONISTYCZNE (jednakowego działania)- pracując Jednakowo, razem lub pojedynczo wywołują ten sam ruch, wypadkowa siła grupy antagonistów jest równa sumie sił składowych, np. mm. Proste brzucha (są to aktony mięśniowe):