31598

Głównym substratem energetycznym wykorzystywanym w tym okresie wysiłku jest glikogen mięśniowy. Przy dużej intensywności wysiłku zasoby komórkowe tego związku szybko się zmniejszają. Podczas wysiłków o maksymalnej intensywności po 3-4 minutach wysiłku występuje największe stężenie mleczanu w komórkach mięśniowych Po upływie 2-6 minut pracy procesy tlenowe zaczynają dominować w metabolizmie pracujących mięśnie. Znaczna część pirogronianu, powstającego w toku glikolizy, utleniona jest w mitochondiiach i zmniejsza się w wytwarzaniu mleczanu. W miarę trwania wysiłku zwiększa się wykorzystywanie przez pracujące mięśnie substratów energetycznych wychwytywanych z krwi, z glukozy, WKT i ketokwasów. W czasie trwania intensywnych wysiłków, trwających 10-15 minut w wątrobie dochodzi do znacznego przyśpieszenia glikogenolizy. Przewyższa ona na ogól szybkość zużywania glukozy przez mięśnie, stężenie tego cukm we krwi istotnie się zwiększa W tkance tłuszczowej w czasie wysiłków trwających 10-15 minut zwiększa się istotnie szybkość uwalniania kwasów tłuszczowych.

C.    Wysiłki trwające 15-30 minut

Podczas wysiłków trwających dłużej niż 15 minut udział procesów beztlenowych w pokrywaniu zapotrzebowania energetycznego zostaje ograniczony do wartości nie przekraczających 10%. Pizy obciążeniach względnych mniejszych niż 30% VO_; max wytwarzanie mleczanu w komórkach mięśniowych jest niewielkie przy obciążeniach większych niż 30% VCK max u ludzi o malej wydolności fizycznej i większych niż 50-60% VOr max u ludzi o dużej wydolności fizycznej wytwarzanie mleczanu może być znaczne a jego stężenie we krwi jest duże. Udział glikogenu zawartego w pracujących mięśniach w pokrywaniu ich a zapotrzebowania energetycznego, któiy w pierwszych minutach sięgał 90% w miarę wykonywania pracy stopniowo zmniejsza się. Po 30-40 minutach pracy z obciążeniem 30-50% VO_; max udział glikogenu zmniejsza się do 30%. Podczas wysiłków o obciążeniu 60-75% VC>2 max w ciągu godziny może dojść do całkowitego wyczerpania pracujących mięśni. Wykorzystywanie glukozy przez mięśnie podczas wysiłków' trwających od 15 do 60 minut w miarę wydłużania czasu pracy zwiększa się stopniowo osiągając maksymalną wartość, odpowiadającą 40-50% zapotrzebowania energetycznego. Utlenianie WKT w mięśniach podczas wysiłków trwających od 15-60 minut stopniowo zwiększa się, w miarę kontynuowania pracy Procentowy udział WKT w pokrywaniu zapotrzebowania metabolicznego jest tym większy, im mniejsza jest intensywność wysiłku Czynnikiem, który może ograniczać zużycie WKT podczas wysiłków o dużej intensywności jest hamowimie lipolizy w tkance tłuszczowej przez mleczan

D.    Wysiłki trwające ponad 60 minut

W czasie długotnvalej pracy mięśniowej, kontynuowanej w ciągu wielu godzin, zapotrzebowanie energetyczne mięśni prawie w całości pokrywane jest przez procesy tlenowe Wytwarzanie mleczanu jest w tej sytuacji bardzo małe. Udział KF w pokrywaniu zapotrzebowania energetycznego pracujących nrięśni zwiększa się proporcjonalnie Po upływie 3 godzin pracy udział ten wychodzi ok 80%. Niewielka część zapotrzebowania energetycznego przez cały czas pokrywana jest jednak pizez substraty węglowodanowe (glukozę, i glikogen) Podczas wysiłków trwających dłużej niż 60 minut, jeśli intensywność ich jest odpowiednio duża, może dojść do całkowitego wyczerpania glikogenu nie tylko z pracujących mięśni, lecz również z wątroby Wyczetpanie glikogenu z wątroby uniemożliwia utrzymanie stężenia glukozy na stałym poziomie i w czasie pracy pojawia się tendencja do hipoglikemii W czasie wysiłków tr wających 2-4 godziny lub dłużej aktywność glukoneogenezy jest co najmniej dwukrotnie większa niż w spoczynku

E. Wysiłki statyczne