• patrz m in. SN w uchw. (7) z 29.6.1995 r. (OSN 1995, poz. 168).
Oświadczenia woli składane indywidualnym adresatom
• ta postać oświadczeń woli ma największe znaczenie z punktu widzenia prawa cywilnego (art. 61 kc), gdyż stanowi element konstytutywny tak umów jak i wielu jednostronnych czynności.
• ze względu na uwikłane interesy obu stron, oraz kierując się zasadami współżycia społecznego oraz nakazem preferowania .zgodnego zamiaru stron" (art. 65 § 1 kc) należy przyjąć nadrzędną dyrektywę interpretacyjną, w myśl której sędzia powinien uznać taki sens oświadczenia, w jakim zgodnie obie strony go zrozumiały. Nieistotne są znaki, jakich użyto do porozumienia.
• jeśli strony nie zrozumiały tak samo sensu, to należy brać pod uwagę sens ustalony z punktu widzenia odbiorcy oświadczenia woli. ale jeśli powstał on przy zachowaniu starannych zabiegów interpretacyjnych, czyli ,jak każdy, w szczególności o wiedzy i doświadczeniu odbiorcy człowiek, zrozumiałby to oświadczenie" -* decyduje więc normatywny i zindywidualizowany punkt widzenia odbiorcy, którego cechą jest należyta staranność.
Oświadczenia woli kierowane do nieoznaczonego kręgu odbiorców
• też tutaj należy uwzględnić możliwości poznawcze odbiorców, ale ze względu na nieoznaczone osoby, należy wziąć pod uwagę punkt widzenia typowego adresata -» czyli zastosowanie zobiektywizowanego (normatywnego) punkt widzenia.
• jeśli skierowane do określonej grupy zawodowej należy wziąć po uwagę iezyk fachowy.
• szczególne wymagania dla przedsiębiorców w kontaktach z konsumentami.
• np. przyrzeczenia publiczne (nagroda za znalezienie psa), oświadczenia zawarte w papierach wartościowych przeznaczonych do obiegu, pełnomocnictwa, oświadczenia przewidziane do ujawnienia w księgach wieczystych, statuty korporacji, ogólne warunki ubezpieczeń itp.
Testamenty
• art 948 § 1 - testament należy tak tłumaczyć, aby zapewnić „możliwie najpełniejsze urzeczywistnienie woli spadkodawcy”. Czysto osobisty charakter oświadczenia, nie ważne rozumienie go przez beneficjentów.
III. Wykładnia oświadczeń woli wyrażonych pisemnie Uwagi ogólne
• oświadczenia woli wyrażone na piśmie = dokument (w świetle kpc to pismo uzewnętrzniające jakieś myśli)
• Dokonując tej wykładni należy brać pod uwagę:
I reguły znaczeniowe języka - ale nie mają one absolutnego znaczenia. Panujący dotąd pogląd „clara non sunt interpretanda" został zakwestionowany i odrzucony w efekcie przez Radwańskiego i SN w orz. z 7.12.2000 r. (OSN 2001, poz. 95) -♦ stwierdzono, że art. 65 kc nie pozwala ograniczyć zakresu wykładni jedynie do niejasnych postanowień umowy.
II kontekst i związki treściowe pomiędzy różnymi postanowieniami - przy czym definicje zawarte w dokumencie mają pierwszeństwo dla nadawania tych znaczeń, jak również środki paralingwistyczne powinny być brane pod uwagę (rozmieszenie w rozdziałach, podział na punkty, paragrafy, zastosowane kolory i inne znaki).
Cel - może być albo wyraźnie zadeklarowany w dokumencie, albo rekonstruowany na podstawie treści, z uwzględnieniem doświadczenia życiowego oraz zasad racjonalnego działania.