31831

Republika oligarchiczna Okres republiki arystokratyczną trwał do początku VI w. p.n.e. - do czasów reform Solona. Reformy te polegały na podział całego wolnego społeczeostwa na cztery klasy majątkowe w zależności od posiadanych dochodów. Przynależność do określonej klasy decydowała o zakresie uprawnień. V\fyłączny cenzus arystokratyczny zostaje zastąpiony cenzusem majątkowym - daje to podstawę do powstania oligarchii (timokracji). Z tego względu nie można mćwić o równości - pełnię uprawnień posiadali tylko najbogatsi obywatele, należący do pierwszej klasy.

Demokracja 507-506 p.n.e. - postępująca likwidacja różnic między poszczególnymi grupami majątkowymi. Istotnym wydarzeniem były wojny perskie, zakończone zwycięstwem państw greckich, za cenę ustępstw wobec tetów (należących do czwartej grupy, mającej najmniejsze prawa polityczne w Atenach). Efektem były reformy pod koniec VI w. p.n.e. zmierzające do rozszerzania uprawnieo drugiej, trzeciej i czwartej grupy majątkowej. Proces demokratyzacji musiał doprowadzić do unicestwienia organów, które odgrywały główną rolę w republice oligarchicznej - a więc Areopagu oraz urzędów archontów.

W demokracji ateńskiej mamy więc nową strukturę:

•    Eklezja - zgromadzenie ludowe, w którym mógł wziąć udział każdy obywatel: każdy uczestnik zgromadzenia posiadał też inicjatywę ustawodawczą. Eklezja wybierała tzw.

•    Kolegia strategów - mógł być do nich powołany każdy członek zgromadzenia, przy czym nie trzeba było posiadać jakichkolwiek kompetencji (strategów najczęściej wybierano w drodze losowania)

•    Sąd skorupkowy - eliminujący ze społeczności osoby, które chciały podnieśd rękę na ten system.

•    Sąd ludowy - w jego obrębie rozpatrywano zarówno sprawy cywilne, jak i karne. Każdy więc obywatel mógł wykonywać funkcje sędziego.

•    Rada Pięciuset - organ zarządzający między obradami Eklezji.

System ateński jako system demokratyczny - każdy Ateńczyk. posiadający prawa obywatelskie uczestniczył w ustawodawstwie, mógł zostać wybrany na funkcje urzędnicze, był sędzią i sprawował kontrolę nad władzami.

Podnosi się jednak zarzuty, że w Atenach nie demokracja panowała, ale autorytaryzm. Można ten pogląd o tyle rozważyć, że trudno jest porównywać ateńską demokrację do współczesnych systemów demokratycznych. System ateoski opierał się na gloryfikacji państwa (nie jednostek) - można widzieć tutaj przejaw autorytaryzmu - państwo nad obywatelem. Dla obywatela w Atenach nie było ucieczki przed państwem- o wszystkim rzeczywiście decydowało to ostatnie (jak choćby ustawy przeciw zbytkowi - zabraniające manifestowanie swojej pozycji poprzez np. stroje. Ustawy te reglamentowały choćby liczbę sukni, jaką kobiety mogły zabrać ze sobą w podróż). Jeżeli decyzja zapadła, nie było odwrotu, nie można było się dowoływać do żadnych wartości. Grecy nie znali pojęcia prawnonaturalnych swobód i wolności jednostki. Tam, gdzie państwo nie ingerowało panowała całkowita swoboda.