28517

80.SĄDOWNICTO ADMINSTRACYJNE W II RP.

Sądownictwo administracyjne sprawował Najwyższy Trybunał Administracyjny utworzony w 1922 roku. Niższych sądów adm nie powołano, NTA był jedyna instancją sądową. Dla obszaru byłego zaboru pruskiego gdzie utrzymano istniejące przed 1918 rokiem sądy adm I i II instancji, NTA był sądem III instancji. Starania prowadzące do wprowadzenia w całym kraju wojewódzkich sądów adm zakończyły się niepowodzeniem. NTA składał się z I prezesa, prezesów izb i sędziów, których mianował prezydent na wniosek premiera.

Dzielił się na 2 izby: skarbową i ogólnoadm. Orzekał w składach złożonych z 3 lub 7 sędziów albo zgromadzenia ogólnego. Zgodnie z ustawą z 1922 wszyscy sędziowie musieli posiadać wykształcenie prawnicze, a połowa kwalifikacje sędziowski, ten wymóg w 1932 zmniejszono do 1/3 członków. Kompetencje Trybunału obejmowały na podstawie klauzuli generalnej kontrolę legalności wszystkich aktów adm wydanych przez organy adm rządowej i samorządowej, z wyjątkiem spraw wyliczonych np. należących do właściwości sądów powszechnych i szczególnych, do resortu spraw zagranicznych, wojskowych i dyscyplinarnych.

Skargę do NTA można było wnieść dopiero po wyczerpaniu toku instancji adm. prawo wniesienia przysługiwało każdej osobie fizycznej i prawnej, która twierdziła, że naruszono jej prawo lub obciążono obowiązkiem bez podstawy prawnej. Należało to uczynić w 2 miesiące od doręczenia stronie zaskarżonej decyzji. Trybunał uprawnienia kasacyjne. Mógł decyzje utrzymać lub uchylić, zobowiązując organ które jej wydał do podjęcia nowej, wyroki NTA były ostateczne. Skarga musiała mieć formę pisemną. W orzecznictwie NTA dominowały sprawy skarbowe.

Z kompetencji NTA wyłączono sprawy:

1.    podlegające kompetencji sądów powszechnych

2.    mianowania na publiczne stanowiska i urzędy

3.    załatwiane w sprawie swobodnego uznania, których liczba po 1926 roku

systematycznie wzrastała

4.    zagraniczne

5.    sił zbrojnych

6.    dyscyplinarne