Kapitał początkowy
Dla osób urodzonych po 1 stycznia 1949 roku, które przed wprowadzeniem reformy, czyli do 1 stycznia 1999 roku, przepracowały ponad 6 miesięcy i opłacały składki na ubezpieczenia społeczne, ZUS wyliczył kapitał początkowy. Jego długość obejmuje okresy składkowe i nieskładkowe oraz osiągane wówczas dochody. Wartość obliczonego kapitału początkowego łącznie ze składkami emerytalnymi będzie podstawą do obliczania przyszłej emerytury.
Od stycznia 1999 roku, czyli od dnia wejścia w życie reformy emerytalnej, pensje zostały ubruttowione. Od tej pory pracownicy płacą nie tylko zaliczkę na poczet podatku dochodowego, ale również część składki na ubezpieczenia społeczne oraz składkę na ubezpieczenia zdrowotne.
Wysokość emerytury z I filaru będzie zależała od sumy wszystkich zwaloryzowanych składek (element kapitałowy) oraz wieku przejścia na emeryturę - każdy przepracowany rok powyżej wieku emerytalnego będzie powodował podwyższenie przyszłej emerytury.
Emerytura z I filaru:
Emerytura = zwaloryzowany kapitał* + współczynnik demograficzny**
♦zwaloryzowany kapitał - suma rokrocznie waloryzowanych składek o realny wzrost cen i usług plus kapitał początkowy, czyli wartość składek płaconych przed reformą emerytalną (wyliczona na 31 grudnia 1998 roku).
♦♦współczynnik demograficzny - jest podawany przez Główny Urząd Statystyczny, określa przeciętne dalsze trwanie życia osoby w danym wieku.
Podsumowując można stwierdzić, że pomimo reformy I filar nadal działa na zasadzie repartycyjnej, czyli ze składek opłacanych przez osoby pracujące finansowana jest bieżąca wypłata emerytur. Pierwszy filar zreformowanego systemu emerytalnego funkcjonuje jako Międzypokoleniowy Kapitał Uprawnień Emerytalnych - połączenie systemów kapitałowego i repartycyjnego.
ZUS emeryturę z I filaru będzie wypłacał po osiągnięciu wieku emerytalnego - 65 lat dla mężczyzn i 60 lat dla kobiet. Minimalna emerytura z I filaru będzie równa 28% średniej płacy.
Podmiotami tworzącymi II filar nowego systemu emerytalnego są Otwarte Fundusze Emerytalne, którymi zarządzają Powszechne Towarzystwa Emerytalne. Drugi filar jest systemem kapitałowym, zarządzanym przez prywatne instytucje. Na indywidualne konta w OFE trafia 7,3% podstawy wymiaru składki.
W nowym systemie wysokość przyszłej emerytury bezpośrednio zależy od wysokości i ilości składek, które wpłynęły na indywidualne konto w OFE oraz od umiejętności i efektywności ich inwestowania przez fundusz emerytalny.