35414

świadomość, że jest to dla niego niekorzystne, decyduje się jednak na to, ponieważ działa pod wpływem psycliicznego przymusu, wynikającego np. z głodu narkotycznego.

Wyłączenie świadomości lub swobody może być efektem choroby psycliicznej, niedorozwoju umysłowego, ale także innego zaburzenia czynności psychicznych. Takie inne zaburzenia, jak wskazano powyżej, mogą być spowodowane uzależnieniem od alkoholu czy narkotyków, ale także np. hipnozą, a nawet wysoką gorączką. Ponadto, powyższe zabiuzenia nie muszą cliarakteryzować się trwałością. Wystarczy bowiem, aby występowały one przejściowo w momencie składania oświadczenia woli (np. w czasie zawierania umowy).

Konsekwencją dokonania czynności prawnej w stanie wyłączającym świadome albo swobodne podjecie decyzji i wyrażenie woli jest, jak wyżej wskazano, bezwzględna nieważność czynności prawnej. Czynność taka nie wywołuje zatem żadnych skutków prawnych - pomimo dokonania takiej czynności można więc np. żądać zwrotu spełnionego świadczenia (np. zwrotu zapłaconej ceny). Na taką nieważność może powołać się także każda osoba, która ma w tym interes prawny, nie tylko strony nieważnej czynności. Należy zaznaczyć, że ustalenie przez sąd braku świadomości lub swobody w chwili składania oświadczenia woli jest dopuszczalne także po śmierci osoby, która złożyła oświadczenie woli, jeżeli zebrany materiał dowodowy jest do tego wystarczający.

Podsiunowując, oświadczenie woli, które zostało dotknięte w^radą braku świadomości lub swobody przy podejmowaniu decyzji i wyrażaniu woli jest nieważne z mocy prawa, tzn. nie wywołuje skutków prawnych. Najczęstszą przyczyną takiej niew^rażności jest choroba psycliiczna, niedorozwój umysłowy albo iruiego rodzaju zaburzenie czynności psycliicznych (np. nadużycie alkoholu).