35719

Kompetencje Komisji Policji obejmowały policję bezpieczeństwa, obyczajową, budowlaną i handlową, jak również zagadnienia zdrowia i opieki społecznej, czyli tzw. „dobroczynność". Komisja Policji miała też czuwać nad ochroną praw autorskich oraz zbierać dane statystyczne o stosunkach ludnościowych, dbać o kontrolę cen, o środki komunikacji itp. Nie wolno jej było naruszać „przyrodzonych i zabezpieczonych ustawami Rzeczypospolitej praw wolności i własności osobistej obywateli", rozciągać swej władzy poza miasta królewskie na miasta i wsie, zaciągać długów publicznych oraz nakładać podatków i opłat, stanowić praw, a także przejmować kompetencji innych władz.

Komisja Policji była zobowiązana na każdym sejmie składać sprawozdania ze swych czynności oraz przedkładać rachunki z powierzonych jej pieczy funduszy.

Podobnie uregulowany był stosunek do sejmu Komisji Wojskowej oraz Komisji Skarbu. Pierwsza odpowiadała przed sejmem w szczególności za użycie sił zbrojnych przeciwko sejmowi lub sejmikom, przeciw organom wykonawczym lub sądowym, jak również za uwięzienie obywatela osiadłego. Druga zobowiązana była w szczególności do przedkładania sejmowi sprawozdań oraz tabel wszelkich przychodów i rozchodów skarbu, tabeli długów państwa, jak również bilansu handlowego. Związane to było z szeroką ingerencją sejmu w życie gospodarcze państwa.

W zakresie administracji lokalnej powołano do życia już w 1789 roku komisje porządkowe cywilno-wojskowe, działające w danej ziemi, województwie lub powiecie, nowy podział administracyjny wprowadzała ustawa z 1791 roku, Kraj został wówczas podzielony zasadniczo na województwa i powiaty, wyodrębniono jednak z tego podziału pewne ziemie, opierając się na tradycjach historycznych.

Do kompetencji komisji porządkowych należały: niektóre sprawy wojskowe (np.: rekrutowanie i rozkwaterowanie wojska w terenie, czy sądownictwo w sprawach pomiędzy żołnierzami a osobami cywilnymi), kontrola ruchu ludności, jak również prowadzenie wykazów statystycznych, udzielanie porad z zakresu rolnictwa, popieranie inicjatyw w rzemiośle i handlu, polepszenie komunikacji, sprawy podatkowe, organizacja służb pożarniczych, czyli tzw. „porządku ogniowego", nadzór nad szkolnictwem parafialnym oraz sprawy opieki społecznej. Komisje te, jako podporządkowane centralnym instytucjom administracji państwowej, były zobowiązane do wykonywania ich poleceń oraz do udzielania wszelkiej pomocy. Wprowadzając rejestry ludności, komisje porządkowe na podstawie otrzymywanych z parafii odpisów metryk zaczęły jako pierwsze tworzyć świeckie akta stanu cywilnego.