Kolendowicz3

Tarcie

Bezpieczeństwo konstrukcji budowlanych jest zapewnione wtedy, gdy spełnione są dwa zasadnicze postulaty, mianowicie system konstrukcyjny musi wykazywać odpowiednią wytrzymałość i musi być stateczny, tzn. nie może się ani obrócić (przewrócić), ani przesunąć. Przesunięcie się konstrukcji jest prawie zawsze równoznaczne z katastrofą.

■    Rama pokazana na rys. 6-1 wywołuje rozpór poziomy H przekazywany na fundament (oprócz siły pionowej). Rozpór ten musi być zrównoważony siłą poziomą T występującą w płaszczyźnie zetknięcia się stopy fundamentowej z gruntem, czyli siłą tarcia.

■    Podobnie jest w przykładzie muru oporowego (rys. 6-2) obciążonego parciem ziemi. Parcie Z usiłuje przesunąć mur, czemu przeciwstawia się opór tarcia T występującego w płaszczyźnie zetknięcia się mUru i gruntu i równoważącego siłę Z.

O

o o

Rys. 6-1

Rys. 6-2

■    Siła tarcia występuje wówczas, gdy obie płaszczyzny stykające się ze sobą są szorstkie. Jeśli dwie płaszczyzny stykające się są idealnie gładkie, tarcie w ogóle nie występuje. W przytoczonych przykładach tarcie T musi co najmniej zrównoważyć siłę H i Z, gdyż w przeciwnym przypadku nastąpi poślizg fundamentu i zniszczenie konstrukcji.

■    Jeśli ciało o ciężarze Q (rys. 6-3a) spoczywa na podłożu poziomym, to wywołuje ono reakcję N = Q skierowaną przeciwnie i normalnie (prostopadle) do płaszczyzny styku. Gdy do rozważanego ciała przyłożymy siłę poziomą P, to w płaszczyźnie styku powstanie odpór w postaci siły tarcia T = P. Przy wzroście siły P wzrastać będzie proporcjonalnie