35728

Administracją skarbową kierował minister skarbu. Organami skarbowymi pierwszej instancji były urzędy skarbowe i dyrekcje ceł. Ministrowi poczt i telegrafów podlegały dyrekcje pocztowe, w tym urzędy i agencje pocztowe.

Kierownictwo administracją szkolnictwa należało do ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego. Dla celów tej administracji państwo podzielono na 10 okręgów szkolnych na czele z kuratorami. Te dzieliły się na obwody szkolne pod przewodnictwem inspektorów szkolnych, będących organami I instancji w zakresie kierowania i nadzoru nad szkolnictwem powszechnym - publicznym i prywatnym. System ten zunifikowano w 1932 r. (reforma J. Jędrzejewicza) dzieląc szkoły na: podstawowe (powszechne), średnie i wyższe. Zasadą było powszechne nauczanie w zakresie podstawowym (7 lat). Szkolnictwo średnie miało się składać z 4-letnich gimnazjów, kończących się tzw. małą maturą, a następnie można było kontynuować naukę w 2-letnich liceach, które kończyła tzw. duża matura, dająca wstęp na studia. Szkoły wyższe dzieliły się z kolei na akademickie (uniwersytety, akademie, politechniki i szkoły główne) oraz nieakademickie. W szkołach akademickich organami władz uczelni były: senaty, ogólne zgromadzenia profesorów, rektorzy, rady wydziału i dziekani. Wszystkie szkoły, ze względu na źródło finansowania, dzieliły się na publiczne i prywatne.

Administracją wyznaniową na szczeblu centralnym kierował minister wyznań i oświecenia publicznego, a w terenie wojewoda. Wszystkie związki wyznaniowe podzielono na uznane - posiadające osobowość prawną i ustawowo uregulowany stosunek do państwa oraz nieuznane -korzystające ze swobody wyznawania wiary i wykonywania obrzędów. Spośród wyznań największą pozycję uzyskała religia rzymskokatolicka, uznana konstytucyjnie za naczelną wśród równouprawnionych. Jej sytuację prawną określił konkordat z 1925 r., gwarantujący jej m.in. swobodne wykonywanie władzy duchownej, jurysdykcję wewnętrzną, zarząd majątkiem oraz podział na prowincje i diecezje.

Administracją przemysłową kierował minister przemysłu i handlu. Struktura władz przemysłowych oparta została na dwóch instancjach: pierwszą stanowili starostowie i zarządy miejskie, a drugą wojewodowie. Jednostkami terenowymi były urzędy okręgowe i miejscowe, np. miar, górnictwa itp. Administracja komunikacji podlegała ministrowi komunikacji. Dla jej potrzeb kraj podzielono na 9 okręgów kolejowych na czele z Dyrekcjami Kolei Państwowych, którym podporządkowano oddziały i urzędy kolejowe.

Administracja rolnictwa podlegała ministrowi rolnictwa, a na szczeblach niższych - wojewodom i starostom. Osobnym pionem reform rolnych, które przeprowadzono ostatecznie w grudniu 1925 r. kierował najpierw Główny Urząd Ziemski - do 1923 r., a następnie minister reform rolnych. Ich aparat wykonawczy stanowiły okręgowe oraz powiatowe urzędy ziemskie. W 1932 r. oba ministerstwa połączono w jedno.