Magazyn6
4201

138

KLASYFIKACJE GRUNTÓW

powiatach kierował komisarz powiatowy zamianowany przez ministra skarbu na wniosek komisarza regencyjnego. Komisarz powiatowy był zarazem przewodniczącym komisji powiatowej złożonej co najmniej z ro członków.

Działalność powiatowych komisji rozciągała się zazwyczaj na cały powiat; odchylenia od tej reguły były dopuszczalne, w razie różnic w konfiguracji terenu, klimacie, stosunkach gruntowych i w obrocie ziemiopłodami; wówczas powiat taki był dzielony na dwa lub więcej dystrykty klasyfikacyjne.

Przy klasyfikowaniu gruntów rozróżniano następujące rodzaje upraw: role, ogrody, łąki, pastwiska, lasy, wody oraz pustki i nieużytki. Za pustki uważano takie grunty, które nie mogły być zaliczone do żadnego z wyliczonych rodzajów upraw, które jednak mogą przynosić dochód, jak: kopalnie piasku, gliny, żwiru i t. p. Jeżeli pustki nie przynosiły wogóle żadnego dochodu, uważano je za nieużytki. Ustawa rozróżnia dwa stadja. Pierwsze — oszacowanie i drugie — zaklasowanie. W stadjum pierw-szem komisja powiatowa winna była zestawić taryfę klasyfikacyjną dla każdego powiatu względnie dystryktu, obejmującą dochód z jednego morga magdeburskiego w każdej klasie i w każdym rodzaju uprawy. Ilość klas zależna była od urodzajności gleby i okoliczności, mających wpływ na dochód, nie mogła jednak przekraczać liczby 8. Dochód z i morga zwany stawką taryfową był obliczany przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności, mających nań wpływ i tak, ażeby przy zastosowaniu stawki można było zbadać średni czysty dochód. Po ustaleniu taryfy komisja udawała się na teren powiatu i porównywała ją z gruntami w naturze oraz wyznaczała dla każdej klasy i dla każdego rodzaju uprawy grunty wzorcowe, które były dokładnie opisywane. Po ukończeniu tej pracy komisja zestawiała wyniki dla całego powiatu (dystryktu), poczem podawała operat do publicznego wglądu celem wnoszenia rekla-macyj. Następnie przesyłano operat komisji regencyjnej, która zebrane operaty badała i zestawiała wyniki dla całej regencji, a wreszcie operaty szły do komisji centralnej, która badała wyniki dla całego państwa. Po zatwierdzeniu przez komisje centralne taryf, wracały one do komisji powiatowych i z tą chwilą zaczynało się drugie stadjum, t. j. zaklasowanie gruntów do poszczególnych klas według gruntów wzorcowych. Przeciw wynikom zaklasowania dopuszczalne było postępowanie reklamacyjne, przy-czem komisja centralna decydowała ostatecznie

3. Były zobór anstrjacki. Na terenie b. zaboru austrjackiego (obecnie województwa południowe) podstawą do przeprowadzenia klasyfikacji gruntów była ustawa z dnia 24 maja 1869 roku o uregulowaniu podatku gruntowego (dz. ust. p. austr. Nr. 88).

Główne kierownictwo nad wykonaniem ustawy należało do ministra skarbu, który mianował inspektorów centralnych do nadzorowania wykonywanych czynności w poszczególnych krajach koronnych b. monar-chji austrjackiej. Pod przewodnictwem ministra skarbu utworzona została komisja centralna składająca się z 36 członków, z których 12 mianował minister skarbu, 6 wybierała izba panów, a 18 izba posłów na czas trwania czynności szacunkowych. Dla wykonania czynności szacunkowych w każdym kraju koronnym b. monarchji austrjackiej utworzona została pod przewodnictwem politycznego szefa krajowego komisja krajowa, złożona z 6 do 10 członków. Połowę członków mianował minister skarbu, drugą zaś połowę właściwa reprezentacja krajowa. Oszacowanie w każdym powiecie poruczone było powiatowej komisji szacunkowej pod przewodnictwem naczelnika, którego mianował minister skarbu. Komisja ta składała się oprócz przewodniczącego z 8 członków, z których 4 mianował minister skarbu, jednego posiadacze gruntów najwyżej opodatkowani, trzech zaś wybierały wydziały powiatowe. Do komisji powołanej do zaklasyfikowania gruntów powiatowa komisja szacunkowa delegowała 2 członków, odnośne gromady po 2 mężów zaufania, samoistne zaś obszary dworskie, jak również ci posiadacze, którzy opłacali przynajmniej szóstą część całego podatku gruntowego w gromadzie — po jednym członku.

Postępowanie szacunkowo-klasyfikacyjne było analogiczne, jak w b. zaborze pruskim, z tą tylko różnicą, że uprawy były inne, a mianowicie: role, łąki, ogrody, winnice, pastwiska, połoniny (pastwiska w górach), lasy, jeziora, moczary i stawy, grunty nieurodzajne i grunty paryfikacyjne, których powierzchnie były wyjęte z pod produkcji