36259

Twardowski Kasper (ok. 1592- przed 1&41)

Urodzony w rodzinie mieszczańskiej, przypuszczalnie w Samborze. W młodości przebywał w Krakowie, studiował być może w Akademii Krakowskiej. Obracał się w kręgach szlacheckich i mieszczańskich. W czasie wojny szwedzkiej wzywał do walki z najeźdźcą. W 1629 przeniósł się do Lwowa lub w jego okolice.

Poeta nawrócony

Debiutował w roku 1617 jako twórca frywolnego poematu o tematyce erotycznej Lekcyje Kupidynowe, któiy jednak raczej nie doczekał wydania (dziś znmy go z różniących się między sobą rękopisów). Potępiony przez cenzurę kościelną (m.in biskupa krakowskiego Marcina Szyszkowskiego) i doświadczony ciężką chorobą (o której pisze w Przedmowie kolejnego dzieła), doznał nawrócenia i jako podopieczny jezuitów przyjęty został do bractwa religijnego, krakowskiej Kongregacji Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Jako poeta nawrócony stworzył swe najbardziej znane dzieło - poemat alegoryczny Łódź młodzi z nawałności do brzegu płynąca opublikowany w Krakowie w roku 1618. Wzorując się na Confessiones Świętego Augustyna oraz elegii pokutnej Hieronima Morsztyna, pod estetycznym wpływem Goffreda abo Jeruzalem Wyzwolonej Tassa-Kochanowskiego opisał w alegoryczny sposób swe nawrócenie i powrót do grona pobożnych. Tak jak Lekcyje Kupidynowe stanowiły swoistą "ars arnandi", tak nowy poemat był wzorem nawrócenia i pokuty skierowanym do młodego czytelnika zagubionego wewnętrznie. W swej Lodzi w bogaty intertekstualnie sposób łączy poeta średniowieczną alegorię ze współczesnymi wpływami twórczości emblematycznej.

Poeta religijny

Do końca życia pozostał poeta wiemy wyznaniu katolickiemu i sprawom duchowym poświęcił większość swych kolejnych dzieł. Najważniejszym utworem w dorobku dojrzałego Twardowskiego jest Pochodnia Miłości Bożej z piącią strzał ognistych, kolejny poemat alegoryczny o tematyce religijnej. W dojrzałych (a więc stworzonych po przełomie wewnętrznym) utworach Twardowski ukazuje i propaguje żarliwa religijność. Wpisuje się tym samym do istotnego nurtu literantty XVI i XVII wieku uogólniająco nazywanego "poezją metafizyczną". Twórczość Twardowskiego wyrasta z estetyki kontrreformacyjnej, szczególnie istotne są wobec niej konteksty sztuki (literantty oraz szmk plastycznych) jezuickiej i z Societas Iesu powiązanej. Neutralny w kwestii polemik religijnych propaguje poeta katolicyzm jako drogę do zbawienia z pominięciem kontekstu typowej dla epoki konfrontacji z protestantyzmem. Nie jest więc Twardowski poetą kontrre formacyjnym, a bardziej wyrosłym z estetyki kontrreformacji.