6 (1157)

198    Zofia Kaw czy ńska-Butryni

Tak więc przed słabą opiekuńczo rodziną zaczęły stawać poważne wyzwania. Pojawiły się one głównie w tych krajach, gdzie zmiany modelu rodziny nastąpiły już wcześniej niż w Polsce, oraz tam, gdzie znacznie wydłużyło się życie populacji. Na niewydolność opiekuńczą rodziny nałożyły się też wysokie koszty opieki, którą należy finansować z wielu źródeł. Najmniej kosztowne okazało się zatrudnianie kobiet pochodzących z biedniejszych krajów, które podejmują pracę opiekunek ludzi starych i przewlekle chorych w ich domach. Następuje ostatnio zauważalny w statystykach migracji zarobkowych „transfer” kobiet z biednego Południa do bogatej Północy, które szukając możliwości, by utrzymać rodzinę, podejmują pracę w niszach migracyjnego zatrudnienia (Mana-ging Labour... 2008). Ponieważ zapotrzebowanie na opiekę jest bardzo duże, kobietom migrującym jestTatwiej ćrpracę niż mężczyznom. W zwiążku z tym odnotowuje się femink zację migracji, czyli przewagę¹ migrujących kobiet w stosunku do mężczyzn (Siany 2000). Sprzedając swój potencjał opiekuńczy za granicą,

wlają innym członkom rodziny lub instytucjom. To nie po-zostaje bez znaczenia dla sytuacji w rodzinach tych kobiet, na co wskazuje podnoszony ostatnio problem eurosierot.

W ten sposób zauważamy, że tak jak choroba ma wpływ na zmiany w społecznym położeniu i funkcjonowaniu czło-; wieka, tak stan zdrowia populacji ma wpływ nie tylko na sy-j tuację chorego i jego rodziny, ale też na międzynarodowy „transfer opieki” (Isaksen, Devi, Hochschild 2008), któ4 ry opiera się na przenikaniu się niepłatnej i odpłatnej siecif opiekuńczej. Tradycyjnie nieodpłatna opieka rodziny nad! osobą przewlekle chorą lub/i starą transferowana jest do boT gatych krajów, gdzie staje się odpłatnie realizowaną opiekąj na rzecz tych, którzy nie uzyskują jej od własnych rodzin.

Dochodzimy do wskazania przykładu, jak stan zdrowia populacji, szczególnie zmiana w strukturze chorób, z dominacją chorób przewlekłych i zwyrodnieniowych, powiązane ze starzeniem się populacji, rozszerzają zadania opiekuńcze rodzin czy jednostek, a także mają wpływ na, zmiany zacho-dzące w innych społeczeństwach, w tym na międzynarodowi wy drenaż szeroko rozumianego potencjału opieki, jaki wią-|1 że się z funkcjonowaniem tradycyjnych rodzin. Przy czym drenaż ten może mieć nieznaije jeszcze konsekwencje dla | psychospołecznego rozwoju młodego pokolenia, pozbawio-I nego opieki migrujących rodziców. _rr p j Jak więc widzimy - interesujący nas problem związków fodzinv i zdrowia należy rozpatrywać w Bardzo szeroBm, globalnym kontekście zachodzących, przemian. Związki te mają charakter wieloaspektowy i wielowymiarowyf ale też < są niezwykle dynamiczne. Nie można me dostrzegać zmian ■ w- świadczeniach opieki ludziom chorym jako niezmiernie istotnej kwestii w ramach polityki społecznej państwa. Dla ęelów praktycznych i poznawczych niezbędne jest zakreślenie obszaru badań nad związkami i wzajemnymi relacjami między rodziną, zdrowiem i chorobą.

m-

M

4k'

Vr^:i

Jpperacjonalizaeja związku rodziny i zdrowia badaniach empirycznych

*r

Mmializie związków między zdrowiem/chorobą a rodziną i^ględnia się dwa kierunki zależności i ięh^pddwdj^cha-ąkter (pozytywny i negatywny). Każdy z kierunków opiera ję ha odrębnym problemie badań oraz powiązanych z nim ifóblemach szczegółowych.

? Problemem określającym jeden z kiemnków: rodzina a zdro-- jest pytanie, jaki jest wpływ rodziny na stan zdrowia

li-;: