7349812179

PEDAGOGIA 129

wciąż żywa i rożna mięt nia nas (niezależnie od lego, czy ją podzielamy, czy też nic), tak samo, jak naszych ojców i dziadów.” ¹⁴⁷ „Bobrzyński i dziś jest ciągle jeszcze czytany - zauważa Celina Bobińska. - Niektóre jego rzeczy czyta się ciągle, jak gdyby zostały napisane zaledwie przed paru laty.” ¹    ,Jeśli możemy się dziś zasta

nawiać i polemizować z Dziejami Polski Bobrzyńskiego, to waga tej syntezy jest chyba ewidentna”-konstatuje Adam Keistcn ^14Q. W przekonaniu wielu uczestników konferencji koncepcje „szkoły krakowskiej” nie dadzą się sprowadzić do ich uwarunkowania -ery autonomii Galicji i konserwatyzmu. Koncepcji M. Bobrzyńskiego także nie sposób sprowadzić do ujęć ,.szkoły”. „Jak sklasyfikować Michała Bobrzyńskiego, tego dziwnego konserwatystę?” -stawia pytanie Henryk Barycz ¹⁵°.

Każde poważne dzieło historyczne, a za takie trzeba uznać Dzieje Polski w zassie i całą twórczość M. Bobrzyńskiego, spełnia określoną funkcję społeczną. Mowa tu o „funkcjach społecznych zakładanych przez badacza” — jak to ujmuje J. Topolski¹⁵¹. Jego zdaniem jednakże „inną sprawą są funkcje rzeczywiście przez dzieło historyczne spełniane. Niekiedy mogą one być różne od zamierzonych bądź też mogą - co jest normalną koleją rzeczy - zmieniać się historycznie.” ¹⁵² Co do pierwszego aspektu, podstawowy problem sprowadza się do rozstrzygnięcia kwestii, w jakim zakresie koncepcja M. Bobrzyńskiego „siły”/,pilnej władzy rządowej”, „równowagi” i „organizacji”, „błędu” i imperatywu „zerwania z nim”, postulat „zdrowej hierarchii” stanowią implikację konserwatyzmu. Rozstrzygnięcie lego problemu nie jest proste. Po pierwsze-ze względu na wieloznaczność kategorii konserwatyzmu -rozumianej jako doktryna polityczna; także ze względu na trudność w zdefiniowaniu konserwatyzmu polskiego, w takim samym rozumieniu ^I5\ Po drugie - jak zauważono - konserwatyzm w odniesieniu do koncepcji M. Bobrzyńskiego trzeba ująć możliwie szeroko , co jeszcze bardziej całą kwestię komplikuje.

ny i człowiek, historyk-syntetyk i polityk stanowili jedną indywidualność” ¹“, spro-

Co do drugiego aspektu, mimo iż M. Bobrzyński to osobowość, w której „uczo

147 Spór o historyczną szkoły krakowską. W stulecie katedry Historii Polski l hu wersytetu Jagieł fańskiego 1860-19&). Red. C. B o h i ii s k a. J. W y r o z u m s k i. Kraków [972, s. 317-318.

14S Ibidem, s. 321.

i*) Ibidem, s. 313.

150    Ibidem, s. 342.

151    J. T opolski:    O klasowym uwarunkowania ha dań historycznych. W: idem: Mar

ksizm i historia. Warszawa 1*477. s. 88.

152    Ibidem, s. 88-89.

153    Przegląd tej problematyki, patrz: M. Jaskólski: Kadueeus jxdski. Myśl polityczna kon serwutysfawkrakowskich 1866-193-1. Kraków 1990, rozdział pierwszy.

i5i Idem: Historia — naród - państwo. Zarys syntezy myśli politycznej konserwatystów krakowskich wiatach 1866-103.1. Kraków 1981, s. 51; także: i d e m: Kadueeus..., s. 66.

155 B. I) e m b i ński: MichaI Kobrzyński. Próba charakterystyki człowieka i działalności. „Przegląd Historyczny** 1935, T. 33, s. 333.

° Syntezo dziejów Polski..