prapol083

kolonii Massalii, założonej ok. r. 600 przed Chr., przyswoili sobie Celtowie niejedną ich zdobycz, np. budowę miast, gospodarkę pieniężną, koło garncarsk‘e, żarna rotacyjne, ornamentykę roślinną itd. a przetwarzając obce podniety według własnego smaku, wytworzyli oryginalną kulturę, zachowującą mimo rozejścia się na rozległe przestrzenie uderzająco jednolity charakter.

T^ Ccltowie grzebali początkowo swych zmarłych nicspalo-nych i dopiero w II w. przed Chr. zaczęli w Polsce pod wpływem podbitej ludności miejscowej stosować obrządek ciałopalny. Zmarłych wyposażano bogato w dary grobowe, wśród których wyróżniają się charakterystyczne, bogato profilowane ozdoby. Ręce zdobiono lanymi, wewnątrz pustymi bransoletami dwudzielnymi, zaopatrzonymi w zawiasy i zamykanymi na zatrzask (tabl. XV, 6). Na ramionach lub nogach noszono otwarte kręgi z pieczątkowatymi końcami, pokryte na całym obwodzie płaskokulistymi lub półkulistymi zgrubieniami (tabl. XVI, 5). Szyję zdobiono koliami z różnorakich paciorków szklanych lub naszyjnikami brązowymi. Szaty spi ano zapinkami brązowymi, mającymi początkowo nóżkę odgiętą na zewnątrz i zakończoną główką zwierzęcą, tarczką lub kuleczką (tabl. XVI, 4). Z tych zapinek wczesno-lateńskich powstały brązowe lub rzadziej żelazne fibule środ-kowolateńskie, u których odgięta nóżka, zaopatrzona nieraz w nasuniętą kulkę, przedłuża się i spaja z kabłąkiem. Główną bronią wojownika celtyckiego były długie miecze z łukowatym jelcem u nasady rękojeści. Tkwiły one w żelaznych pochwach zaopatrzonych górą w zawieszkę, służącą do przymocowania pochwy u pasa (tabl. XV, 11). Pasy te składały się z kilku podługowatych ogniw żelaznych, skręcanych naokoło własnej osi i zdobionych wybijanymi punktami. Dopełniały uzbrojenia oszczepy z dużym żelaznymi grotami (tabl. XVI, 10), nieraz pięknie zdobionymi na tulejce wzorami krzywolinijnymi. Dla obrony przed wrogem używali Celtowie drewnianych tarczy wzmocnionych szerokim taśmo-watym okuciem środkowym (tabl. XVI, 9) i zaopatrzonych na brzegach w okucia rynienkowate. Z narzędzi celtyckich znamy dotąd jedynie żelazne siekiery z okrągłą lub czworograniastą tuleją.

Ceramika celtycka (tabl. XVI, 1—3) z reguły toczona jest na kole, reprezentuje zatem najstarszy ślad stosowania tej ulepszonej techniki w Polsce. Naczynia, wykonywane z czy-

stcj gliny, odznaczają się doskonałym -wypaleniem, wyrównanym profilem i zupełnym prawie brakiem ornamentów

Tabl. XVI. Ceramika i zabytki metalowe kultury celtyckiej z okresu lateńskiego.

159