36912

SYNERGIZM -współdziałanie kilku czynników, przy czyni efekt icli wspólnego działania jest większy niż suma efektów działania pojedynczych czynników. Np. jednoczesne działanie na organizm mieszaniny ścieków przemysłowych i komunalnych wywołuje silniejszy efekt, niż by to wynikało z sumy wpływów tych niekorzystnych czynników, gdy działają pojedynczo. Podawanie razem kilku leków o podobnym działaniu może wywołać zupełnie inne skutki, niż przy podawaniu oddzielnie. 1) w chemii wzajemne wzmacnianie działania związków chemicznych lub jonów w danym środowisku, powodujące, że łączny efekt jest większy od sumy efektów ich działania oddzielnego. Działanie synergiczne (synergetyczne) wykazują m in. leki (synergizm leków), środki ochrony roślin, mieszaniny elektrolitów wywołujące koagulację.2) w fizjologii współdziałanie dwu lub więcej elementów' organizmu w wykonywaniu określonej czynności, np. synergizm mięśni.

Jednokierunkowe działanie dwóch związków prowadzące do wystąpienia większych efektów niż oczekiwane,wynikające z prostego sumowania działań poszczególnych skl: efekt A+efekt B< efekty (A+B); liczbowo np.2+3<7

antagonizm= działanie prowadzące do osłabienia lub zniesienia efektów: efekt A+efekt B>efekty

(A+B); liczbowo 2+3>4; 4+0>l; 4+(-4)=0

antagonizm:

funkcjonalny- 2zw.dzialaja przeciwstawnie na te sama czynnosc bez względu na mechanizm i pkt. uchwytu np.amfetamina i fenobarbital-przeciwstawne działanie ośrodkowe. Amfetamina-pobudza, fenobar bi tal -depresyjnie.

Chem-2 zw reaguja ze soba,tworzac pkt nietoksyczny. Wiązanie się ksenobiotykow inuemozliwia każdemu z osobna działanie w pkt uchwytu. Do leczenia ostrych zatruć.

Dyspozycyjny-wzajemna modyfikacja procesów

wchłaniania,dystrybucji,biotransformacji,wydalania. Ograniczanie stez.ksenobiotykow w miejscu efektorowych lub skrócenie bezpośredniego kontaktu,a w efekcie zmniejszenie działania toksycznego( oddziaływ.na procesy wchlaniania-wegiel absorbuje trucizny-ogranicza ich wchłanianie; na dystrybucje-toksyna z przewodu do krwi)

receptorowy-2zw„agonista i antagonista,dzialaja na ten sam receptor i wykazują zdolność do wzajemnego wypierania się z połączeń. Jest konkurencyjny i niekonkurencyjny. Konkurencyjny-morfina i naloksoapodobne budowy,współzawodnictwo o te same receptory. Nalokson do morfiny jest antagonista-nie ma działania fannakolog,blokuje recetory opiatowe przeciwdziała porażeniu ukl nerwowego spowodowane przez morfinę. Niekonkurenc-anatgonista w innym pkt wiazania,poza aktywną czescia receptora ,z którym wiazany jest ag onista.

A gon i sta - czynnik współdziałający, o podobnym działaniu do czegoś. Rozumiany również jako substancja łącząca się z receptorem, wywołując reakcję w komórce. Jest przeciwieństwem antagonisty, który łącząc się z receptorem, blokuje go, nie wywołując reakcji. Antagonista blokuje także receptor pized aktywowaniem go przez agonistę.