37311

wrażliwy na działanie polutanta

Bioindykacja wykorzystuje zdolności organizmów do wewnątrzustrojowego akumulowania składników chemicznych -głównie metali ciekich i związków fluoru.

Rośliny jedno- i dwuliścienne nie wychwytują tak łatwo zanieczyszczeń z powietrza jak mchy. Wśród mszaków, najbardziej przydatne do tego celu są mchy eałeziste - Hylocomnium splendens, Hypnum cupressiforme, Entodon schreberi.

Metale ciekie, choć w mniejszym zakresie sa równie kumulowane przez rośliny naczyniowe.

Cechy:

ściśle określone występowanie

Dobre bioindykatory powinny charakteryzować stosunkowo wąskimi zakresami tolerancji ekologicznej najlepsze są gatunki stenotopowe, wyspecjalizowane.

długi cykl życiowy

Lepszymi bioindykatorami są gatunki długo przebywające w badanym środowisku w stanie aktywnym. Gorszymi bioindykatorami np. stanu rzek są amfibiotyczne owady, które w środowisku wodnym przebywają zaledwie kilka tygodni, a resztę czasu spędzają poza zbiornikiem wodnym.

szerokie zasięgi geograficzne

Gatunki o dużych areałach rozmieszczenia geograficznego mogą być wykorzystywane w wielu krajach, dlatego gatunek może być wykorzystany w miarę uniwersalnie, duża liczebność występowania

Duża liczebność umożliwia łatwe odnalezienie gatunku w środowisku - gatunki rzadkie wymagają pobrania dużej liczby prób, co jest pracochłonne i kosztowne.

łatwość oznaczania

Tylko gatunki, które łatwo można oznaczyć (rozpoznać, zidentyfikować), nadają się na wskaźniki, reagowanie adekwatne do zanieczyszczenia

Tolerancja zdolność organizmu do przystosowania się do zmiany danego czynnika ekologicznego (np.: temperatury, światła, wilgotności, zasolenia, itp.)

Zakresem tolerancji organizmu nazywamy przedział wartości czynnika, w którym organizm jest zdolny utrzymać procesy życiowe.

Bioindykatory - organizmy używane jako wskaźniki stanu środowiska

Biomarkery - składniki materii ożywionej (najczęściej biomakromolekuly); używane jako elementy układów analizujących stan środowiska.

Biosensory - wyizolowane biomarkery wbudowane w układy pomiarowe

Biomonitor natomiast to organizm (lub część organizmu, lub zgrupowanie organizmów), który zawiera informację o ilościowych aspektach dotyczących jakości środowiska.

Biomonitor jest zawsze bioindykatorem, ale bioindykator nie koniecznie spełnia wymagania stawiane biomonitorowi.

O aktywnej bioindykacji (biomonitoringu) mówimy, jeśli wyhodowane w laboratoriach i wystandaryzowane bioindykatory (biomonitory) są umieszczane na określony czas w warunkach terenowych. Po zakończeniu ekspozycji notuje się objawy reakcji lub mierzy poziom ksenobiotyków w organizmie.

W biomonitoringu pasywnym bada się organizmy żyjące w warunkach naturalnych danego ekosystemu pod kątem ich reakcji. Ta klasyfikacja organizmów (lub zbiorowisk) oparta jest na ich „pochodzeniu".

Poza klasycznymi florystyanymi, faunistycznymi i biocenotycznymi badaniami, które przeważnie rejestrują niespecyficzne reakcje w stosunku do polutanta jako instrumenty bioindykacji wprowadza się też nowsze narzędzia na wyższych poziomach organizacji systemu biologicznego. Większość z nich to biomarkery i biosensory (bioczujniki).

Biomarkery są biologicznymi parametrami mierzalnymi na poziomie suborganizmalnym (genetycznym.

2