37513

Wykład 4

Temperatura- mierzona batometrami. termometr odwracalny, czynnik wyznaczający strefy geograficzne Strefa równikowa organizmy osiągają małe rozmiary i umierają dość szybko. Największy wpływ w strefie borealnej(oceaniczny obszar zoogeograficzny położony pomiędzy strefami arktyczną i tropikalną; obejmuje pas wód o temperaturach powierzcluiiowych od ok. 5°C do ok. 20°C). wody oceaniczne do głębokości 120Om są o stałej temp i stałym zasoleniu. Tennoklina -cienka warstwa oddzielająca wody powierzchniowe cieplejsze od zimniejszych: Bałtyk 35m.

Trzy warstwy wód:- powierzclmiowe (mieszanie przez falowanie, prądy, nasłonecznienie), -przejściowe (do 1200m, szybki spadek temp do 50;-głębokie (równomiernie chłodne, homotermiczne, temp do 2/3). Organiz my morskie.

Stenotermiczne- wąski zakres tolerancji temp; silna reakcja na minimalne zmiany (relikty). Politermiczne-wysoka temp; oligotenniczne-niska temp.

Eurytermiczne- szeroki zakres tolerancji temp; mniej wrażliwa na różnice nawet kilku stopni; strefa brzegowa.

Organizmy zmiennodeplne zal od temp >problemy z zamarzaniem płynów ciała>regulacja stężeń płynów>podnoszenie stężenia/ wytworzenie subst przeciwdziałające zamarzaniu. W niskiej temp zwalnia metabolizm(małe wydatki energetyczne), org mogą hibernować. Oig wyst w zimnej w^rodzie lepiej znoszą niskie temp.

Gat peiagiczne (toń wodna) łatwiej się klimatyzują niż bentosowe (w toru duża zmienność warunków). Larwy gat bentosowych gorzej znoszą różnice temp niż osobniki dorosłe., odporność na zamarzanie zal od zawartości wobiej wody w organizmie. Po wrzuceniu org do zimnej wody-skok-zmiana poziomu oddychania-zużycie energii-po pewnym czasie stabilizacja.ale na wyższym poziomie od początkowego. Akliinacja- łatwiejsza u ogr żyjących w szerokim zakresie temp niż w ruskim. Temp: często czynnik ograniczający lub wywołujący specjalne przystosowania; wpływa nageogra lub batymetryczne rozmieszczenie gat; migracje; ogranicza lub przyspiesza procesy, wzrost temp przyspiesza procesy.

Prawo Krogire-irn wyższa temp śród tym poziom metabolizmu jest wyższy. Tempo metabolizmu w niskich temp 5-10st wzrasta 3.5razy. a w wyższych 10-15 2.9x; 15-20 2.5x. Ze wzrostem temp metabolizm rośnie. Dla org korzystny niski, stabilny metabolizm.

Rozpuszczalność gazów w wodzie zależy od: rodzaj gazu (azot o połowę nuiiej rozp niż tlen); ciśnienie w fazie gazowej (im wyższe p tym lepiej); temp (rozp maleje ze wzrostem); obecność iruiuch subst stałych (wzrost zasolenia obniża rozp); pH.

Tlen- w wodzie-im wyższa temp tym trudniej się rozpuszcza, dostaje się z atmosfery, dyfuzja; wzrasta w wyniku fotosyntezy, spada na skutek oddychania, procesu mineralizacji(utleniania) materii org; BOD-pomiar zawartości tlenu w próbie przed lub po działaniu bakterii w standardowym czasie 3 lub 5 dni.

Efekt Bohra: zal między C02 a pH (zakwaszeme). ruskie utlenieniowzrost stęźenie>obniźenie pH osocza (zakw-aszerue płynów ciała)> zwiększone oddawanie 02. Przed brakiem tlenu org uciekają lub zamykają się i czekają.

Przyczyny niedoboru tlenu w wodzie: czytmiki fiz (brak mieszania, stagnacja); cz. biologiczne (przegęszczeme ogr. hodowie.procesy gnilne); cz.mechaniczne (tlen może uchodzić do atmo w wyniku tzw banieczkowania).

Podział org zw na wymagania tlenowe: euroksybionty-odpome na szeroki zakres niedoboru tlenowego;

stenoksybłonty-me znoszą walian tlenu (polioksybionty-duże wymagania tlenowa; anooksybionty-beztlenowe.śladowy tlen).

Aeroby- org oddyclrające tlenem; anaeoroby- org wy korzy st energię z metabol beztlenowego.