37531

optymalnych rozwiązań w przypadku określonych zagrożeń. Ten etap analizy ryzyka należy do zadań administracyjnych.

c) informowanie o ryzyku (risk coinmunication) - to interpretowanie i przekazywanie w zrozumiały i przystępny sposób informacji na temat oceny ryzyka. Jest też interaktywną platfonną wymiany informacji między naukowcami oceniającymi ryzyko, osobami zarządzającymi ryzykiem, konsumentami i innymi zainteresowanymi stronami.

Ryny ko (risk) - to jest prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych skutków na poziomie organizmu, układu lub populacji Jest pochodną zagrożenia (hazard), czyli naturalnych, potencjalnie niebezpiecznych właściwości fizyko-chemicznych właściwych danej substancji oraz okoliczności narażenia (exposure) na tę substancję.

OCENA RYZYKA

(narażenia na pozostałości pestycydów czy .jakiegoś zanieczyszczenia" w żywności) jest to proces, który składa się z kilku etapów:

ETAP PIERWSZY : 1) Identyfikacja i charakterystyka zagrożenia (hazard identificańon and characterization) - zebranie szczegółowych informacji m in. na temat właściwości toksycznych lub możliwych dróg nar ażenia, mechanizmów działania, określenie efektów (wpływów) krytycznych (end-points czyli PUNKTY UCHWYTU), np. inliibicja lub indukcja określonego enzymu, zjawisko , jmposex” - maskulinizacja, także femizacja, indukcja nowotworu X itp.

Podstawowe kierunki badań toksyczności pestycydów z użyciem zwierząt laboratoryjnych których wyniki są wykorzystywane przy identyfikacji zagrożenia związanego z narażeniem na ich pozostałości w produktach spożywczych:

•    badanie toksyczności ostrej (LD50) przy podaniu per os. Badanie z użyciem pojedynczej dawki mające na celu określenie siły toksycznego działania

•    badanie toksyczności krótkoterminowej (14-28 dniowe). Dostarcza użytecznych wskaźników' potencjału toksycznego i określa narządy krytyczne Wyniki mogą być wykorzystane dla wyznaczenia dawki referencyjnej ostrej ARrfD (acute reference dose)

•    badanie toksyczności podprzewleklej (subchronical) - 90-dniowe. Dostarcza infromacji o podstawowych kierunkach toksycznego działania oraz o zależności dawka-odpowiedź Przydatna przy projektowaniu badań przewlekłych Wyniki mogą być wykorzystane dla wyznaczenia ArfD lub dopuszczalnego dziennego pobrania AD1 (acceptable daily intake ile możemy pobrać danej substancji w przeliczeniu na kg m c dziennie)

•    badanie toksyczności przewlekłej i właściwości kancerogennych (2-letnie w przypadku gryzom i jednoroczne dla innych zwierząt). Wyniki są często „punktem odniesienia” (departure point) przy ocenie ryzyka i przy wyznaczeniu ADI. Wartość ADI może być punktem odniesienia.

•    Badanie genotoksyczności - krótkotrwale testy in vivo i in vitro mające ustalić kierunki genotokstycznego działania substancji

•    Badanie toksyczności reprodukcyjnej - podawanie dawek powtórzonych przed, w^r Pakcie i po ciąży w celu oceny wpływu badanej substancji na płodność zwierząt, rozwijające się płody i zwierzęta nowonarodzone. Wyniki mogą służyć do wyznaczenia AR ID lub ADI

•    Badanie imnnmotoksyczności - badanie wpływu na struktury i /lub funkcje tkanek i komórek odpowiedzialnych za aktywność i integralność odpowiedzi immunotoksykologicznej i ma cliarakter krótkoterminowy i podprzewlekly Wyniki mogą służyć do wyznaczenia ARfD i ADI