67125

teoriami, które określają, czy analizowana postawa należy do takich, które nie zmieniają się

w czasie, czy też do takich, które często ulegają zmianom.

Według Rossa (1989) ludzie dysponują wieloma takimi teoriami dotyczącymi stałości

postaw i zachowań w czasie. Zgodnie z naszymi założeniami niektóre uczucia, na przykład nasz

nastrój czy to, jak szczęśliwi czujemy się w nowym związku uczuciowym, ulegają zmianom

z upływem czasu. Inne reakcje, jak postawy w stosunku do problemów społecznych (np. wobec

kary śmierci), są według nas względnie stałe; w konsekwencji ludzie będą zakładali, że to, co

odczuwają obecnie, pokrywa się z ich odczuciami w przeszłości. Z tej koncepcji wypływa

ważny wniosek, że trafność przypomnień zależy od trafności naszych teorii dotyczących tego,

w jaki sposób się zmieniamy. Interesujące, że te teorie nie zawsze są prawdziwe i mogą

prowadzić do zniekształceń w pamięci. Ross stwierdził, że postawy względem kwestii

społecznych niekiedy się zmieniają, ale ludzie nie doceniają wielkości zachodzącej zmiany,

ponieważ ich teorie zakładają stałość tych postaw. Możemy pomyśleć: „Zawsze byłem

przeciwko karze śmierci", nie uwzględniając tego, jak bardzo nasza postawa

zmieniła się przez

lata.

Oczywiście ludzie nie mają przeświadczenia, że wszystkie ich zachowania i postawy są

wykute w granicie. Wierzymy, iż pewne nasze nawyki zmieniają się z czasem -np. metoda

przygotowywania się do egzaminu albo sposób naszego odżywiania się. Ross (1989) dowiódł

jednak również, że niektóre z tych teorii załadających dokonywanie się zmian w naszym

zachowaniu są błędne i prowadzą do przeceniania wielkości zmiany, która zaszła. Zastanów się

nad następującym problemem. Dlaczego tylu ludzi tak bardzo wierzy w programy poprawy

własnego funkcjonowania, na przykład w efekty spotkań terapeutycznych nastawionych na

likwidowanie otyłości czy w mające komercyjny cel programy odzwyczajania się od palenia

papierosów, podczas gdy obiektywne dane wskazują, że większość z nich jest nieskuteczna?

Conway i Ross (1984) wykazali, że jednym z powodów jest sposób funkcjonowania pamięci

u ludzi. Po udziale w takich spotkaniach obserwują, co się z nimi dzieje obecnie, jeśli chodzi

o daną zmienną (np. ile ważą). Ponieważ maja teorię, że terapia była skuteczna, przeceniają