38071

Metoda wersenianowa polega na odmiareczkowaniu badanej próby roztworem wersenianu disodowego wobec czerni eriohchromowej jako wskaźnika. Wersenian disodowy oznaczany jest także jako EDTA i wzorem w formie uproszczonej Na?HzY to sól disodowa kwasu etylenodiaminotetraoctowego. Wersenian disodowy EDTA ulega dysocjacji w myśl reakcji

NazHiY <-> 2Na⁺ + HaY²".

Przy oznaczeniu twardości wody metodą wersenianową tworzące się kompleksy wapnia i magnezu są bezbarwne do ustalenia punktu miareczkowania używa się wskaźnika tzw. czerni eriochromowej. Czerń eriochromowa jest kwasem trójprotoowym, dysocjującym trzystopniowo i tworzącym aniony o różnej barwie zależnie od wartości pH.

W metodzie werenianowej zawartość jonów Ca²⁺ i Mg²⁴ oznaczana jest łącznie poprzez zmareczkowanie badanej próby wody wersenianem disodowym, przy pH w zakresie 9 * 10, wobec czerni eriochromowej jako wskaźnika. Anion HT^2- czerni ero chromowej dodanej do badanej próby tworzy z jonami magnezu związek kompleksowy o intensywnym różowofiołkowym zabarwieniu:

Mg²* + HT²" <-> MgT + H⁺

W wyniku miareczkowania próby roztworem EDTA powstają wereenianowe kompleksy wapnia i magnezu, które są trwalsze od kompleksów jonów Mg⁴² ze wskaźnikiem. W czasie miareczkowania, po związaniu wszystkich wolnych jonów przez wersenian, w punkcie końcowym miareczkowania następuję zmiana zabarwienia roztworu z różowo fiołkowego na niebieskie, spowodowane związaniem ostatnich jonów Mg²⁴ z kompleksem MgT^- prcez EDTA i co za tym idzie wydzieleniem się wolnego wskaźnika:

MgT^-(czerw.) + HzY²" <-> MgY^2- + HT²" (nieb.) + H⁺.

Kolejność wykonanych czynności

Do kolby stożkowej o pojemności 250 ml wlano 50 ml badanej próbki wody. Następnie dodano 2 ml roztworu buforowego oraz 3 krople roztworu wskaźnika czerni eriochromowej. Próbkę łagodnie wymieszano w celu jej ujednonodnienia, przy czym zmieniła ona swoją barwę na fioletową. Po tych czynnościach, dokonano miareczkowania próbki stale mieszanej mianowanym roztworem EDTA. Miareczkowanie to doprowadziło do zaniku fioletowej barwy i jej zmiany na niebieską. Objętość kwasu wersenianowego wyniosła 24,25 ml.

u    c

Ca+Mg—

SDTA»V

VJit

BOTA-17.24.25

-55-

*>0.82

□

Cedta - stężenie roztworu EDTA użytego do miareczkowania, mmol/dm³; Yedta- objętość roztworu kwasu chlorowodorowego zużyta do zmiareczkowania próbki, ml;

V_PR objętość badanej próbki użytej do oznaczenia, ml.