38463

d - długość odcinka na mapie D - długość odcinka w terenie M - mianownik skali mapy (stopień zmniejszenia)

Jeżeli mianownik skali rośnie, to skala mapy maleje, np.: 7—: > 77—

1000    5000

•    Podziałka mapy iest to rysunek skali mapy Rodzaje podzialek:

a)    podziałka liniowa np. skala 1:5000

0    100    200    300

!■ II—U ■!»■<_I_I_I_

1 _2£!1!_I_E_1

p=100m w skali 1:5000 p= 10 Om: 5000=0,02m=2 cm

W celu zwiększenia dokładności podzialki, pierwszy odcinek podzialki dzieli się na m części, np. m=20 to p:m=100m:20=5m. Jest to dokładność podzialki.

b)    podziałka transwersalna (poprzeczna) - podziałka mapy o większej dokładności

•    Noniusz jest to krótka podziałka przesil wal na wzdłuż podziału głównego, która zwiększa precyzję odczytu. Punkt zerowy jest wskaźnikiem odczytu, za pomocą którego można wykonać odczyt przybliżony. Natomiast w miejscu koincydencji (zgodności) kreski noniusza i podziału głównego

Elementy noniusza:

Zasada konstrukcji:

D=n*N=(n-l) -L

N=L-L/n

a=L/n

Oznaczenia:

L - działka podziału głównego N - działka noniusza D - długość noniusza a - dokładność nomusza= L-N

Przykład: Oblicz:

L=lmm    D=(n-l)L=4m

n=5    a=L/n=0,2mm

Odczyt: 234,6mm

W celu dokładnego określenia Ao posługujemy się noniuszem.

0=0₀+ Ao=0o⁺i*a

gdzie i to kolejny nr kieski noniusza (po zerze) koincydencji z podzialki.