38473

W celu sprawdzenia ,4” równolegle do „c” należy np dokonać podwójnej niwelacji (między dwoma stałymi punktami). Trzeba zatem ustawić niwelator w takiej samej odległości od dwóch lat ustawionych na podstawkach (żabkach), poziomujemy instrument i dokonujemy odczyty z każdej z lat (Oi i O2). Ewentualne wychylenie libelli niwelacyjnej usuwamy śrubą elewacyjną. Ponieważ odległość niwelatora od lat jest taka sama zatem różnica wysokości między A i B jest pozbawiona błędu:

Ali, =0,-0:

Następnie ustawiamy niwelator blisko jednej laty (2-3 m) i ponownie po zpoziomowaniu dokonujemy odczytów (O,* i O;'). Obliczamy różnicę wysokości między punktami A i B .

Ałi2 = 0,’ - O:’

Jeżeli Ali,⁼ Ali; to nie ma błędu nierównoleglości osi celowej do osi libelli. W przeciwnym razie błąd należy usunąć.

Teoria II

Zasada niwelacji geometrycznej polega na wytyczeniu poziomej płaszczyzny i odmierzeniu od niej odcinków a i b do punktów A i B, których różnicę wysokości mamy wyznaczyć. Różnicę wysokości

AMab⁼ a - b = Hb - Ha

Różnicę wysokości można wykonać dwoma metodami:

•    metoda niwelacji w przód,

•    metoda niwelacji ze środka.

Stosując metodę niwelacji w przód, instrument ustawia się nad punktem A lub B. Odczytuje się na lacie wysokość drugiego punktu a następnie mierzy się wysokość od punktu pierwszego do osi niwelatora. Różnica wysokości punktów' A i B wynosi AHab = iA — P

gdzie: i_A - odległość punktu od osi niwelatora,

P - wysokość punktu.

Wysokość punktu B można obliczyć ze wzoru:

H_B = HA + AHAB = H_A + iA-P

W metodzie niwelacji ze środka instrument ustawiamy w jednakowej odległości od punktu A i B. Dokonujemy odczytu w przód i w tył.

Różnica punktów A i B wynosi:

AH_ab=W-P

Przebieg ćwiczenia

1. Pieiwsze ćwiczenie miało na celu sprawdzenie niwelatora pod kątem równoległości osi libelli z osią lunety. Dysponowaliśmy niwelatorem samopoziomującym, dlatego naszym zadaniem było ustalenie czy mechanizm poziomujący instrument działa poprawnie. Ustawiliśmy niwelator w równych odległościach o laty A i B. Dokonaliśmy pomiaru różnicy wysokości miedzy punktami A i B.

Ha, = 1438 H_B, = 1438 AH, = O

Następnie ustawiliśmy niwelator w odległości ok. 3metrów od laty A i po raz drugi dokonaliśmy pomiaru różnicy wysokości.

Ha; = 1394 Ha; =1394 AH; = 0

Instrument działa poprawnie gdyż:

AH; =AH;