Osoby fizyczne
Zdolność prawna, jej nabywanie
Człowiek nabywa zdolność prawną w chwili urodzenia. Przejawia się to tym, źe może on być podmiotem praw i obowiązków w stosunkach cywilnoprawnych. W razie urodzenia dziecka domniemywa się, że przyszło ono na świat żywe. Domniemanie to ma charakter wzruszany, można je obalić dowodem przeciwnym.
Warunkiem niezbędnym do nabycie zdolności prawnej jest zawsze urodzenie żywego człowieka. Władza rodzicielska powstaje w momencie jego urodzenia, a nie poczęcia.
Utrata zdolności prawnej
Człowiek posiada zdolność prawną przez całe Zycie. Traci ją w momencie śmierci lub uznania za zmarłego. W obu okolicznościach sporządza się akt zgonu.
1. Sposoby stwierdzenia śmierci:
-wystawienie kary zgonu,
-w odniesieniu do noworodka, który żył krócej niż 24h.Takie zaświadczenie wystawia lekarz,
-jeśli okoliczności zgonu były przedmiotem postępowania przeprowadzanego przez organ państwowy na podstawie pisemnego zgłoszenia tego organu (postępowanie przez prokuratora).
-jeśli ww/wtrybach sporządzania aktu zgonu nie nastąpiło lub nastąpić nie mogło (np. brak zwłok), brak zgłoszenia o zgonie, a śmierć od strony dowodowej jest "niewątpliwa", wówczas ma miejsce stwierdzenie zgonu. "Niewątpliwości" tej nie można utożsamiać z absolutną pewnością postanowienie to można w każdej chwili uchylić, jeżeli wystąpią wymagane okoliczności.
2. Uznanie za zmarłego ma miejsce w sytuacji zaginięcia osoby. Zaginiony to ten, wobec kogo istnieje stan nie pewności, nie wiemy czy ta osoba żyje, czy zmarła.
Do uznania za zmarłego potrzebne są dwie przesłanki, które muszą wystąpić kumulatywnie:
a) zaginięcie
b) upływ czasu Rodzaje zaginięć:
- proste- faktowi nie towarzysza nadzwyczajne okoliczności zwiększające prawdopodobieństwo śmierci (zaginięcie sprzed domu, spacer w lesie)
- kwalifikowane- zdarzeniu towarzyszą nadzwyczajne okoliczności, które zwiększają prawdopodobieństwo śmierci (powódź, wojna).
Przy zaginięciu prostym osoba może zostać uznana za zmarłą jeżeli upłynęło 10 lat kalendarzowych. Zasada ta doznaje 2 modyfikacji:
- za zmarłego nie można uznać osoby, która przed upływem roku