41523

ujawnianie zawartych w nim danych rodzi skutki prawne zarówno dla osoby, której wpis dotyczy, jak i dla organu. Jednak nawet prowadzenie tak rozumianych rejestrów ma podstawy w kilkuset ustawach i rozporządzeniach. W 2008 r. podstawy prawne 267 rejestrów stanowiło 157 ustaw i 174 rozporządzenia

Poszczególne rejestry z reguły prowadzone są na podstawie przepisów ustawy i wydanego w jej wykonaniu rozporządzenia. W ustawach i rozporządzeniach stanowiących podstawę prowadzenia rejestru określa się z reguły organy rejestrowe i ich aparat pomocniczy, funkcje zbioru i jego strukturę, zakres gromadzonych danych, podmioty zobowiązane do dostarczania danych i sposób ich udostępniania i wykorzystania, w tym opłaty. Do wielu aktów wprowadzane są w ramach nowelizacji przepisy odnoszące się do nośników elektronicznych i przekazu sieciowego a ponadto informatyzacja powoduje uchwalanie nowych aktów ustawowych odnoszących się do informatyzowanych rejestrów, dotyczy to m.in. rejestrów sądowych.

Organami rejestrowymi są zarówno sądy jak i inne organy, głównie organy administracji publicznej. Sądy są organami rejestrowymi dla wielkich i ważnych rejestrów, ale jest ich obecnie tylko pięć: 2 rejestry podmiotowe i 3 rejestry przedmiotowe. Do sądowych rejestrów podmiotowych należą Krajowy Rejestr Sądowy (w którym scalono ponad 20 istniejących wcześniej zbiorów ewidencyjnych ujednolicając przy okazji procedury) i Ewidencja partii politycznych a do sądowych rejestrów przedmiotowych: księgi wieczyste, rejestr zastawów oraz rejestr czasopism i dzienników.

Organy administracji są organami rejestrowymi, ponad 250 rejestrów i nie znaleziono organu administracji, który nie prowadziłby zbioru danych mającego funkcję ewidencyjną, przy czym organy samorządu terytorialnego są m.in. właściwe dla prowadzenia terytorialnych segmentów wielkich zbiorów ogólnokrajowych, które separują wykonywanie zadań w poszczególnych wydziałach urzędów i utrudniają komunikację poziomą w jednostkach samorządu.

Kompetencje organów rejestrowych obejmują: notyfikację albo wpis i kontrolę, ujawnianie albo ochronę poufności, ewentualne pobieranie opłat, skreślanie i zgłaszanie do bazy metadanych.

W normach prawnych odnoszących się do rejestrów odnaleźć można wyodrębniane w teorii przez Tomasza Staweckiego funkcje rejestrów: informacyjną, ewidencyjną, ostrzegawczą ochronną kontrolną, prawotwórczą selekcyjną i fiskalną. Przepisy w wielu przypadkach nie pozwalają jednak na jednoznaczne określenie, które z tych funkcji powinien spełniać dany rejestr i które są podstawowe.

Przepisy ustawowe determinują normatywną zawartość zbiorów, a także źródła dopływu danych. Jednak nieegzekwowalność obowiązków sprawia, że stan realny odbiega od normatywnego, co dotyczy m.in. ewidencji gruntów i budynków. Przepisy ustawowe określają