Prawa i wolności człowieka i obywatela podzielono wg kryterium ochrony na te, które mogą być dochodzone wyłącznie bezpośrednio na podstawie Konstytucji i uzupełniająco w oparciu o ustawy oraz na prawa, które mogą być egzekwowane wyłącznie w granicach określonych w ustawach. W myśl art. 81 K. właśnie istotną część wolności i praw może być dochodzona jedynie w drodze ustawy. W praktyce oznacza to, że nie są
to wolności i prawa, które mogą być wyprowadzone z Konstytucji bezpośrednio, na które człowiek może powoływać się w postępowaniu prawnym, lecz są to w istocie zadania władz publicznych, tj. państwa i samorządu.
Zalicza się tu następujące prawa i wolności
• art. 66 K. - każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Sposób realizacji tego prawa oraz obowiązki pracodawcy określa ustawa;
• art. 65 K. - minimalna wysokość wynagrodzenia za pracę lub sposób ustalania tej wysokości określa ustawa;
• art. 69 K. - osobom niepełnosprawnym władze publiczne udzielają zgodnie z ustawą pomocy w zabezpieczeniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej;
• art. 71. ust. 1 - państwo w swojej polityce społecznej i gospodarczej uwzględnia dobro rodziny. Rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej zwłaszcza wielodzietne i niepełne mają prawo do szczególnej pomocy ze strony władz publicznych (RODZINA ADAMSÓW I MATKI SOLISTKI);
• art. 72 ust. 2 K. - matka przed i po urodzeniu dziecka ma prawo do szczególnej pomocy władz publ., której zakres określa ustawa;
• art. 74-78 K - ochrona środowiska, potrzeby mieszkaniowe, ochrona środowiska, ochrona konsumentów, prawo do wynagrodzenia szkody, prawo do wniesienia odwołań od wyroków pierwszej instancji;