427

oprocentowaniem, w tej samej lub różnych walutach, których wartość jest dla stron transakcji ekwiwalentem w momencie zawarcia umowy.

Bardzo często kontrakt swap nazywa się kontraktem zamiany długów. Inne określenie mówi, że są to umowy zawierane przez dwie spółki, polegające na wymianie przyszłych płatności według wcześniej określonych zasad.

Przykładem umowy swap obejmującej wymianę przepływów gotówkowych może być transakcja, w której strona A zobowiązuje się płacić stronie B corocznie przez 5 lat odsetki od I miliona funtów ustalane na podstawie stałej stopy procentowej. W zamian strona B może płacić przez ten sam okres odsetki od I miliona funtów ustalane na podstawie zmiennej stopy procentowej. Strony umowy swapowej nazywane są partnerami, natomiast przepływy gotówkowe będące przedmiotem umowy są z reguły związane z instrumentami dłużnymi lub walutami obcymi.

Dwa podstawowe rodzaje transakcji swapowych:

-procentowe,

-walutowe.

W praktyce występują jeszcze formy złożone, które są kombinacją tych dwóch podstawowych rodzajów operacji swapowych.

Celem_przeprowadzania_operacji_swapowych jest wykorzystywanie korzyści

komparatywnych, które występują na rynkach finansowych w związku ze zróżnicowaną oceną tych rynków oraz niejednakowymi możliwościami dostępu do rynków stron zaangażowanych w operację.

Dla ułatwienia inwestorom dokonywania transakcji spawowych powołano specjalne instytucje. Są to pośrednicy ułatwiający kojarzenie partnerów oraz przeprowadzanie transakcji. Organizatorzy rynku swapów (pośrednicy) mogą zajmować się wyszukiwaniem obu stron transakcji lub występować jako jedna ze stron transakcji na własny rachunek. Ta druga sytuacja naraża organizatora rynku na duże ryzyko finansowe. Praktycznie po to zawiera się transakcje swapowe, aby uniknąć ryzyka, organizator takie ryzyko podejmuje. Ma to istotny wpływ na wycenę kontraktu swapowego, która musi uwzględniać premię za ponoszone ryzyko.

Oficjalnie pierwszy swap procentowy został zawarty w 1981 roku przez koncern IBM i Bank Światowy. Rozwój tego rynku od tego momentu jest bardzo szybki i dzisiaj praktycznie w kontraktach swapowych jest zaangażowane najwięcej kapitału ze wszystkich instrumentów pochodnych.

Rynek swapów powstał ponieważ instrumenty tego rynku pozwalają uniknąć wielu ograniczeń rynku opcji i kontraktów terminowych. Przede wszystkim swapy sa dopasowane do indywidualnych potrzeb obu stron kontraktu. Partnerzy kontraktu mogą ustalić dowolną kwotę, którą chcą wymienić w ramach kontraktu i nie są tu ograniczeni żadnymi stałymi warunkami jakie są charakterystyczne dla instrumentów notowanych na giełdzie. Również ustalenie terminu wygaśnięcia kontraktu jest regulowane przez partnerów kontraktu, którzy ustalają termin najdogodniejszy dla siebie. Dzięki temu kontrakty swap najczęściej mają znacznie dłuższy horyzont czasowy niż instrumenty notowane na giełdach.

Na rynku swapów o transakcji wiedzą jedynie partnerzy kontraktu. Na giełdach obserwuje się aktywność największych inwestorów, którzy przy dużych transakcjach nie są w stanie zachować anonimowości. Poza tym rynki swapów są wolne od regulacji i ingerencji rządowych, co sprzyja dynamicznemu rozwojowi tego rynku.

Wśród ograniczeń charakterystycznych dla tego rynku należy wymienić:

1.    w celu zawarcia transakcji inwestor sam musi znaleźć partnera kontraktu.

2.    zmiana warunków kontraktu swapowego wymaga zgody obydwu partnerów,

3.    brak gwarancji wypełnienia kontraktu (takie gwarancje daje rynek opcji i kontraktów terminowych), co sprawia, że strony kontraktu muszą mieć do siebie wzajemne zaufanie.

Oczywiście rynek swapów rozwijając się dynamicznie wykształca rozwiązania pozwalające łagodzić wymienione ograniczenia.

Wśród uczestników tego rynku w zasadzie wyróżnia się firmy oraz instytucje (najczęściej finansowe). Podmioty te, znane na rynku, albo same angażują się w transakcje, albo w nich pośredniczą i mają pełną możliwość poświadczenia ich wypłacalności.