43574

•    Podział skał zc względu na pochodzenie: magmowe, osadowe, metamorficznc(przcobraźone)

•    W skałach o większej odporności na działanie czynników modelujących tempo niszczenia skał jest powolne, w skałach o małej odporności-szybkie, stąd na obszarach o zróżnicowanej budowie petrograficznej występuje urozmaicona izeźba

•    Odporność skał na działanie czynników modelujących i zależy od składu mineralnego danej skały, od jej struktury i tekstury, od uławiccnia i od uszczelnienia

•    Odporność skał bezwzględna i względna

o Odporność bezwzględna- ogólny szereg odporności skał(Birkeland ’74) [kwarcyt- czert- bazalt-piaskowicc- mułowicc- dolomit- wapień]

0    Odporność względna(geomorfologiczna)- uwzględnianie wpływu warunków klimatycznych na zachowanie skał( przykład skały wapiennej w klimacie gorącym suchym i gorącym wilgotnym-odpomość skały na różne typy wietrzenia)

1    Wietrzenie skał

•    Definicja: wietrzenie skały to całokształt zmian fizycznych i chemicznych, dokonujący się w skale wówczas gdy jest ona wyeksponowana na działanie atmosfery, hydrosfery i biosfery, naturalny proces rozdrabniania skał, czyli zmniejszania ich zwięzłości i spoistości

•    Wietrzenie obejmuje cienką, przypowierzchniową warstwę litosfery, zw. strefą wietrzenia

•    Czynniki wietrzenia:

o Promieniowanie słoneczne, decydujące o zróżnicowaniu temperatury na powierzchni Ziemi o Obecność wody

o Obecność gazów, głównie tlenu atmosferycznego i dwutlenku węgla o Świat roślin i zwierząt

•    Czynniki wpływające na tempo wietrzenia

o Warunki klimatyczne, głównie temperatura i wilgotność

o Budowa podłoża skalncgo(sklad mineralny, ułożenie skał oraz ich porowatość i uszczelnienie) o Ukształtowanie terenu

o Świat organizmów żywych, głównie szata roślinna

•    Typy wietrzenia

o Fizyczne(mechaniczne) o Chemiczne

o Niekiedy wydziela się wietrzenie biologiczne

Wietrzenie fizyczne(inaczej mechaniczne)- rozpad, dezintegracja-skały rozpadają się na coraz drobniejsze okruchy bez zmiany składu chemicznego Odmiany wietrzenia fizycznego:

■    W skutek nasłonecznienia(inaczej insolacji)

■    Warunki wietrzenia insolacyjnego

■    Postacie wietrzenia insolacyjnego

•    Rozpad ziarnisty (dezintegracja granulama)

•    Rozpad blokowy(dezintegracja blokowa)

•    Eksfoliacja(łuszczenie się skał)

■    W skutek zamrozu

■    W skutek wysychania

■    W Kutek mechanicznego działania soli